Januari 2025

Drone-inspecties in infrastructuur nemen een vlucht

Voor aannemers en installateurs die verantwoordelijk zijn voor het aanleggen en onderhouden van technische installaties in complexe infrastructuren, zoals snelwegen, havens en industriële gebieden, speelt veiligheid en efficiëntie een cruciale rol. Dankzij de opkomst van drone-technologie kunnen deze taken op een innovatieve manier worden uitgevoerd met minder risico en meer precisie. Door met een drone de situatie ter plekke – letterlijk – goed in kaart te brengen, kunnen bovendien onverwachte vertragingen worden voorkomen. Inspecties met drones worden dan ook steeds vaker uitgevoerd.

Een van de bedrijven die zich gespecialiseerd heeft in drone-inspecties voor infrastructurele werken is Aero-Metrics. Tot de werkzaamheden behoren zowel het verwerken van data tot 3D-modellen en inspecties, en het daadwerkelijk vliegen van drones. ‘Wij werken veel samen met zowel aannemers, installateurs als wegbeheerders’, vertelt Wesley Hendriks, die het bedrijf in 2019 oprichtte. ‘Wij verzorgen de data – meestal beelden van een (warmte)camera – en de opdrachtgever doet veelal zelf de gedetailleerde analyse.’
Het team van Aero-Metrics beschikt over een aantal drones die elk zijn afgestemd op specifieke doeleinden. De DJI Mavic 3 Enterprise fungeert bijvoorbeeld als het werkpaard van het bedrijf en worden ingezet voor zowel inspecties als mapping (het in kaart brengen van een terrein). Daarnaast beschikt het bedrijf onder andere over een DJI Matrice 350, een robuuste drone die kan worden uitgerust met meerdere sensoren, zoals warmtecamera’s en LiDAR.
‘We beschikken over een breed scala aan sensoren waarmee we onder andere temperatuurverschillen en de topografie van een gebied, gebouwen en objecten kunnen meten’, legt Hendriks uit. Hoewel hij bijvoorbeeld geen sensoren in huis heeft die uitstoot kunnen meten, kunnen deze indien nodig wel worden gehuurd voor speciale opdrachten.

Vergunningen

Het uitvoeren van drone-inspecties in complexe infrastructuuromgevingen als havens, industriële terreinen en snelwegen mag niet zomaar. Aero-Metrics heeft daarom een aantal vergunningen die toestemming geven om in deze gevoelige gebieden te vliegen. Dit is een voordeel voor installateurs die in deze zones werken, omdat zij hun eigen inspecties met drones zonder de vereiste vergunningen niet mogen uitvoeren.
Hendriks: ‘We beschikken nu al over een vergunning die ons toestaat om boven snelwegen te vliegen. Dat vereist echter wel dat de snelheid van de auto’s op de weg moet worden verlaagd tot 70 km/uur.’ Die snelheidslimiet zorgt ervoor dat, mocht er een incident plaatsvinden, de impact en het risico beperkt blijven.
Daarnaast is Aero-Metrics bezig met het verkrijgen van een nieuwe vergunning waarmee ze boven dichtbevolkte gebieden en snelwegen kunnen vliegen zonder dat de snelheid van het verkeer verlaagd hoeft te worden. Het gaat dan om een vergunning rond de zogeheten ‘visual line of site over populated areas’. Deze vergunning vereist echter wel extra veiligheidsmaatregelen. Zo moet de drone dan zijn uitgerust met een parachute die het mogelijk maakt om gecontroleerd te landen in geval van nood. ‘We moeten zelfs rekening houden met de windrichting, zodat de drone bij een incident van de snelweg wegdrijft,’ vertelt Hendriks.

‘Voor complexe infrastructuren of risicovolle zones is het verstandig om gespecialiseerd bedrijf in te schakelen’

De vergunningen van Aero-Metrics gelden niet alleen voor snelwegen, maar ook voor andere infrastructuurgebieden, zoals havens. ‘Zo mogen wij communiceren met de luchtverkeersleiding van vliegvelden, zodat onze vluchten goed afgestemd kunnen worden op het reguliere vliegverkeer. Ook in de haven van Rotterdam zijn we actief. Het havenbedrijf heeft een efficiënt systeem ontwikkeld voor het aanmelden van drone-vluchten’, zegt Hendriks. Zo heeft elke haven, industriegebied en Natura 2000-gebied een eigen bevoegd gezag, waarmee Aero-Metrics nauw samenwerkt om te zorgen dat de vluchten veilig en gereguleerd verlopen.
‘Naast de vliegvergunningen, houden we uiteraard ook rekening met de AVG’, vertelt Hendriks. ‘We mogen mensen alleen herkenbaar in beeld brengen als we daar van hen toestemming voor hebben. Anders moeten we hun gezichten onherkenbaar maken. Daarnaast zie je dat er flinke beperkingen zijn rond het publiceren van beelden. Zo hebben we inspecties gedaan aan de Oosterscheldekering, maar vanwege de nationale veiligheid mogen we daar niets van publiceren.’

Infrastructuur

Wegen, vaarwegen en spoorlijnen zijn vaak moeilijk toegankelijk en vereisen extra maatregelen, zoals het gebruik van een hoogwerker of een boot. Met drones wordt dit proces niet alleen sneller en eenvoudiger, maar vooral ook veel veiliger. Menselijke inspecteurs behoeven zich immers niet in potentieel gevaarlijke gebieden te begeven.
Een belangrijke accessoire bij inspectievluchten is de warmtecamera. Hiermee kunnen bijvoorbeeld pv-panelen, leidingen, schakelkasten en zelfs ondergrondse warmteleidingen worden geïnspecteerd. ‘Defecte onderdelen of installaties produceren vrijwel altijd onverwacht veel warmte, wat wij direct kunnen detecteren.’ Warmtecamera’s maken bovendien tegelijkertijd ‘gewone’ beelden van de installatie. Door deze beelden te combineren kunnen gedetailleerde analyses worden uitgevoerd. Warmtecamera’s worden ook ingezet voor het tegenovergestelde: bijvoorbeeld om te kijken of spoorwissels in de winter niet bevroren zijn.
Voor installateurs bieden drones vooral voordelen als het gaat om veiligheid, kosten en efficiëntie. In de open categorie, een vergunningsklasse waarin installateurs zelf met de nodige beperkingen met drones mogen vliegen, kunnen veel inspecties al worden uitgevoerd. ‘Voor complexe infrastructuren of risicovolle zones is het verstandig om een gespecialiseerd bedrijf in te schakelen’, legt Hendriks uit. Aero-Metrics ondersteunt installateurs bijvoorbeeld ook door modellering en dataverzameling. Zo kan de installateur zich concentreren op zijn kerntaken, terwijl Aero-Metrics zorgdraagt voor het plannen van vluchten evenals het vastleggen en de analyse van de infrastructuur.

Praktijk

Hendriks: ‘Soms zien we grote afwijkingen tijdens inspecties. Bij het inmeten van terreinen ontdekken we bijvoorbeeld met regelmaat dat de gegevens van het Kadaster of ‘as-built’-tekening van de klant afwijken van wat wij ter plekke aantreffen.’ Dit soort afwijkingen kunnen bijvoorbeeld ontstaan door natuurlijke verschuivingen of veranderingen in het gebruik van de grond. ‘Ook komen we situaties tegen waarbij de buurman een stuk grond dat niet bij zijn perceel hoort, toch in gebruik heeft genomen. Als je bezig bent met de infrastructuur wil je dit vooraf weten, zodat de medewerkers niet ter plekke in een discussie terecht komen tussen de formele eigenaar en de feitelijke gebruiker.’
Een ander voorbeeld vond plaats op Sint Maarten, kort na de verwoestende orkaan Irma in 2017. Dit was voor de start van Aero-Metrics, maar Hendriks werkte destijds in loondienst al wel met drones. ‘We hebben toen drones gebruikt om schade aan wegen, gebouwen en infrastructuren in kaart te brengen. Dankzij onze drone-beelden konden we de omvang van de schade snel in kaart brengen, waardoor aannemers en de lokale overheid sneller konden beslissen over sloop, wederopbouw en herstel.’
De beelden toonden ook belangrijke details, zoals schade aan daken en betonnen kolommen. Informatie die cruciaal is voor het plannen van veilige sloop- of herstelwerkzaamheden. Deze ervaring benadrukte voor Hendriks de kracht van drones in noodsituaties, maar ook bij complexe infrastructuurproblemen.

Toekomst

De drone-technologie en de regelgeving evolueren voortdurend, waardoor er steeds meer mogelijkheden ontstaan voor gespecialiseerde toepassingen in de infrastructuursector. Voor Aero-Metrics biedt deze technologische vooruitgang nieuwe groeikansen, vooral in markten als industriële terreinen en kritieke infrastructuren. ‘Met nieuwe vergunningen en technologieën kunnen we nog beter voldoen aan de behoeften van onze klanten en hun specifieke infrastructuurvereisten’, zegt Hendriks.
Drones zijn niet alleen een kostenbesparende oplossing, meent hij, maar verhogen met name ook de veiligheid voor installateurs en hun medewerkers. Dankzij drones hoeven inspecteurs niet langer persoonlijk gevaarlijke locaties te betreden, wat het risico op ongevallen aanzienlijk vermindert. Hendriks: ‘Als een drone een ongeluk krijgt, is het slechts hardware die verloren gaat. Die apparatuur is vervangbaar, een mensenleven niet.’
De inzet van drone-technologie voor inspecties is een belangrijke stap vooruit bij het aanleggen en onderhouden van infrastructuur. Hendriks: ‘De wet- en regelgeving rondom drones is ingewikkeld en dat snap ik ook, want niemand wil dat drone-vluchten voor onveilige situaties op een snelweg of een vliegveld zorgen. Dat technisch vaak veel meer mogelijk is dan ons juridisch is toegestaan, moeten we dan maar op de koop toenemen. Daarom is samenwerken voor ons ook zo belangrijk. Wij kunnen inspecties uitvoeren en de data genereren die nodig zijn om de Nederlandse infrastructuur goed te onderhouden en veilig te houden.’

Tekst: Robbert Hoeffnagel
Fotografie: Aero-Metrics

Lees meer artikelen in het dossier Software