Met 5G zal de stad veiliger, schoner en prettiger worden, beloven de met ronkende marketingtermen doorspekte rapporten van consultants en smart city-ontwikkelaars. En het moet gezegd, de mogelijkheden zijn schier eindeloos, zij het voorlopig vooral in plannen en concepten. In een slimme stad verzamelen sensoren en camera’s gegevens over een reeks omgevingsfactoren, van verkeersstromen en luchtkwaliteit tot het energieverbruik van de infrastructuur, waarna een cloud-based platform de datapunten met elkaar verbindt. Er wordt al lang over gedroomd, maar het gebrek aan een schaalbare datapijplijn bleef een belangrijke factor die een bredere invoering van smart city-toepassingen in de weg stond. Daar komt nu verandering in dankzij de komst van de 5G Mobile Private Networks (MPN’s). Deze netwerken op basis van 5G maken het mogelijk om enorme hoeveelheden informatie te verzamelen, te verwerken en te analyseren.
Veelbelovend
De voordelen zijn veelbelovend. Verkeersstromen kunnen worden beïnvloed, waarmee een vlotte doorstroming in en naar steden kan worden bewerkstelligd. Gemeentelijke diensten, zoals het ophalen van afval, zijn te stroomlijnen. De weg ligt open naar slim beheer van verkeersveiligheid en beveiliging van steden. De interacties van mensen en voertuigen worden gedetecteerd door hd-camera’s, die het risico op botsingen en worse case-scenario’s voorspellen en zo een betere planning en snelle actie mogelijk maken. En ook: 5G zou de betrokkenheid van burgers versterken, omdat dit netwerk een enorme hoeveelheid data kan leveren, op basis waarvan gemeentelijke besluiten kunnen worden genomen. Sinds eind 2020 is het 5G-netwerk van T-Mobile landelijk dekkend. Den Haag, de thuisbasis van T-Mobile, heeft al ‘geschakeld’. Zo heeft Scheveningen de VeiligeBuurt-App, een app die alle met 5G verbonden brand-alarmen met elkaar verbindt. In geval van een noodsituatie in een buurt ontvangen verbonden buurtbewoners een melding, zodat zij hulp kunnen verlenen. De slimme lantaarnpalen die verbonden zijn met het 5G-netwerk stonden er al en poosje. De palen zijn uitgerust met verschillende sensoren, waarmee bijvoorbeeld lichtoverlast wordt tegengegaan rond natuurgebieden, maar ook luchtkwaliteit en geluidsoverlast worden gemeten. En dan is er nog het slim parkeren met Spotten. Met 5G connectiviteit worden uiteenlopende data uit onder andere sensoren in het wegdek gecombineerd en wordt beschikbare parkeercapaciteit nauwkeurig in beeld gebracht.
‘5G creëert fantastische mogelijkheden, maar houd in je enthousiasme ook oog voor de risico’s’
Kosten
Maar al die data moeten ook worden verwerkt. En wat als er straks ook nog zelfrijdende auto’s in het straatbeeld opdoemen, een toepassing die met 5G meteen een stuk realistischer wordt? ‘Die technologie vereist een enorme hoeveelheid dataverwerking en een zeer snelle reactiesnelheid,’ zegt Vincent van den Heuvel van Fortinet, een bedrijf dat naar eigen zeggen marktleider in netwerkoplossingen is. ‘Dit wordt normaal gesproken in de cloud geregeld, want dat is goedkoper. Het nadeel van de cloud is dat de data heen en weer moeten, via de zendmast naar het datacenter en terug. Dat zorgt voor extra milliseconden aan tijdsvertraging.’
‘Bij zelfrijdende auto’s telt elke duizendste seconde, want een iets te trage reactie kan zo’n autonoom voertuig in gevaar brengen. Daarom zullen dit soort toepassingen gebruikmaken van ‘edge computing’ of ‘edge cloud’. Hierbij worden de data verwerkt op plekken die fysiek dichterbij zijn gelegen, bijvoorbeeld datacenters die dichtbij een zendmast staan. Dat is veel minder kosten-efficiënt in vergelijking met een groot datacenter ergens ver weg in de polder.’
Groter ‘aanvalsoppervlak’
Een ander nadeel voor ondernemingen is volgens Van den Heuvel dat er met 5G steeds meer mogelijkheden zijn waarop hackers het bedrijfsnetwerk kunnen aanvallen. ‘Naarmate we meer devices, IoT-apparaten en cloudtoepassingen aan het netwerk toevoegen, vergroot dit het zogenaamde aanvalsoppervlak. Daarbij is het 5G-netwerk zélf ook kwetsbaarder, aangezien het zal bestaan uit vele duizenden onderling verbonden netwerkknooppunten.’
‘Daarnaast is de kennis die je als cybercrimineel in huis moet hebben om een datacenter voor 4G-apparatuur te hacken, heel specifiek. Resultaat is dat deze datacentra zelden gehackt worden. Met de komst van 5G komen technologieoplossingen en bedrijfsapplicaties in een ‘gewoon’ datacenter te staan. Naast elkaar, wat de kans op hacks via kruisbestuiving vergroot. Een ander risico vormen de vele (goedkopere) IoT-apparaten met weinig securityfunctionaliteiten, waardoor gebruikers erg afhankelijk zijn van een goede netwerkcybersecurity.’
Tekst: Mari van Lieshout
Fotografie: Industrie