April 2022

Voorraad is 'bevroren kapitaal' en tijd is geld

Just-in-time op de bouwplaats

Als bestelling en levering op de bouwplaats op maat worden geregeld, scheelt dat leverancier en installateur tijd en geld. Just-in-time aanlevering is dan een uitkomst. Dat vraagt wel om strakke vervoersplanning naast duidelijke afspraken over wie wat doet. Waar ligt het optimum voor het bevoorraden van de bouwplaats voor de betrokken partijen? Een rondje langs enkele groothandels en installateurs.

'Bij moeilijk te bereiken binnenstedelijke locaties speelt altijd just-in-time levering', meldt Dick van de Velde, mededirecteur van Van de Velde Installatiegroep. 'Dan is alleen binnen bepaalde tijden laden en lossen toegestaan en dat vraagt een strakke planning. Het gaat niet altijd goed. Zo werkten we enkele jaren terug aan een project in een stad waar grote luchtbehandelingskasten moesten worden geleverd. Er stonden zo'n twaalf vrachtwagens klaar op een parkeerplaats aan de snelweg. Ze hadden gedoseerd moeten gaan rijden, maar de Poolse chauffeurs hadden niet door hoe het met de regeltjes zat en kwamen allemaal achter elkaar aan. Twaalf vrachtwagens in één keer uitladen gaat natuurlijk niet en dat gaf een behoorlijke toestand bij die bouwplaats in de binnenstad.'
Dit kleurrijke verhaal staat gelukkig niet model voor de praktijk, want groothandels en installateurs werken nauw samen om leveringen op maat en op tijd op de bouwplaats te krijgen. Van de Velde: 'Bestellingen worden echt goed vooraf doorgesproken om de levering helemaal naar onze wens te laten verlopen. Onze werkvoorbereiding neemt het op met de groothandel. Spelen er speciale condities en of kosten bij een project dan weten we dat en dan kunnen we er in de prijsvorming rekening mee houden.'

Grillige planningen

Edwin Vriens, manager Maatwerklogistiek bij Technische Unie: 'We doen standaard al veel op maat voor klanten. Producten op voorraad en besteld voor 20.00 uur leveren we de dag erna uit in het magazijn van de klant, op bouwprojectlocatie of bij een van onze 39 afhaalpunten/servicecentra; ook op zaterdagochtend. Onze chauffeur belt met de klant over het tijdstip van levering en waar exact gelost moet worden.'
Bij Rensa beaamt Luc Peelen, verantwoordelijk voor prefab en logistiek, het belang van dienstverlening op maat: 'Leveren op het juiste moment op de bouw heeft een grote toegevoegde waarde. Zeker in de huidige situatie met grillige planningen met veel uitstel en snelle aanpassingen door personeelstekorten, naast uitval door ziekte, plus de haperende aanvoer van materialen en producten die van ver moeten komen. De bouwketen is zeer complex en als er een schakel uitvalt, raakt dat het hele systeem.'
Materiaalschaarste wordt inderdaad gemeld door zowel groothandels als installateurs. Ronald Bremmer, bedrijfsleider bij Van der Sluis Woningbouw: 'Op dit moment zijn er voor meerdere artikelen leveringsproblemen. Dat geldt ook voor specifieke onderdelen, zoals chips en ventilatoren. Het komt maar mondjesmaat binnen.'

Maatwerk is al de norm

Vriens: 'De installateur bepaalt hoe Technische Unie levert. Bijvoorbeeld bij een woningproject kunnen we conform de specificaties per woning, elke dag het benodigde pakket leveren. Of voor een hele week, als de installateur vijf woningen per week doet en hij wil op maandagochtend geleverd krijgen. Wij leveren dan niet vóór het weekend, vanwege een risico op diefstal. Op vrijdag halen we dan wel emballage op zodat die niet in de weg blijft staan. Levering kan in de vorm van een container, rolcontainer of box; net wat de klant wil.'
Bremmer onderschrijft de zorgvuldigheid van Technische Unie: 'Alles wordt supergoed verpakt. En, ze letten op duurzaamheid. Zo verpakken ze sanitair in dekens, want die kunnen steeds weer gebruikt worden. We pakken uit op de bouwplaats en leggen de dekens weer terug in de kratten. Een mooie en duurzame oplossing. De krat met wieltjes die zij gebruiken, is dan weer wat lastiger, want er zijn op een bouwplaats geen mooi geasfalteerde weggetjes.'
Bernard de Vries, directeur bij Bouma Technisch Installatiebedrijf: 'Er wordt steeds meer 'gekit'. Dus een compleet pakket per woning dat in de voor- of afmontage nodig is met bijvoorbeeld schakelmaterialen, afdekplaatjes en sanitair. Zo hebben ze alle benodigde materialen op maat bij de hand op het werk. Mijn mensen hoeven dus niet vooraf materialen bij elkaar te zoeken in ons magazijn en in de wagen mee te nemen. Wij werken met vaste groothandels en die stellen de pakketten samen. Ons voordeel is tijdwinst.'

Prefab wint terrein

Groothandels zetten naast just-in-time ook prefabricage in, waarmee op de bouwplaats tijd wordt bespaard en installateurs zich kunnen richten op het 'echte' werk. Zo meldt Peelen dat Rensa voor klanten wtw-slangen op maat maakt en luchtverdeelboxen voormonteert. 'Ook radiatoren leveren wij compleet voor plaatsing en gestapeld per woning aan op de bouwplaats. En warmtepompen monteren we voor in dakkappen, zodat die in één keer op het dak gehesen kunnen worden. Zelfs complete technische ruimten maken we, zoals 'skids' voor warmtepompen. Dat is enorm complex en groeit heel sterk.'
Die groei in prefab betekent wel dat een deel van de omzet en uren verschuift van installateur naar groothandel. Roept dat geen weerstanden op? Peelen: 'Het is altijd een rekensom. Wat wij leveren, kan direct worden ingezet en dat bespaart ook weer tijd en dus kosten. De uren die de monteur met die simpele handelingen niet maakt, kunnen dan ingezet worden voor werk waar zijn skills tot zijn recht komen. Weerstanden zie je vaak als er van hogerhand besloten wordt om een project anders in te richten, maar vergeten wordt iedereen mee te nemen in deze werkwijze. Maar we moeten naast slimme logistiek wel met prefab werken om het bouwvolume aan te kunnen. Iedereen moet mee in deze transitie.'
Bij Van der Sluis heeft men een interne groothandel die ook prefabricage doet. Dat heeft beslist voordelen volgens Bremmer: 'Wij prefabben zelf al jaren, ook al om niet al te afhankelijk te zijn van een leverancier', meldt hij.

Van artikeldenken naar materiaalstromen

Groothandels komen aan tafel in het bouwteam. Peelen: 'Idealiter worden wij gevraagd om mee te denken in het bouwteam over de materiaalstromen tijdens de bouw. En hoe Rensa waarde kan toevoegen, waardoor uren en dus kosten bespaard kunnen worden. Zo worden we eigenlijk ook onderdeel van het bouwproject en staan we niet aan de zijlijn.'
'We nemen een groot deel van de werkvoorbereiding over en omdat we met Bim werken, is er toegang tot data die het mogelijk maken om optimale materiaalstromen en levermomenten te plannen. Daarmee voeren we de regie over de aanlevering van materialen op de bouw. Dit vraagt ook goed samenspel met onze verkooporganisatie, die steeds meer een adviesfunctie krijgt en de klant moet 'ontzorgen' op procesniveau. Dat is iets heel anders dan artikelen verkopen.'
Bij Technische Unie onderstreept Vriens deze rol in de bouwplaatslogistiek: 'Wij en ook onze collega-groothandels hebben mensen in dienst die de bouwplaatslogistiek slim plannen voor bevoorrading op maat. Dat doen we op elke gewenste locatie van de klant, zowel op de begane grond als op verdieping. Indien gewenst verplaatsen we het materiaal ook van de ene naar de andere verdieping. Onze medewerker heeft ook inzicht in de voorraad van nog te leveren artikelen.'

'Binnensteden staan straks alleen nog e-mobiliteit toe'

Slimmer en duurzamer

Technische Unie neemt onbeschadigde, niet-gebruikte materialen retour. Vriens: 'Er zijn klanten die ruim 'verbruiksmaterialen' bestellen, bijvoorbeeld installateurs die de verbouwingen in supermarkten doen. Die leveren we verrijdbare MSU-kasten en daar zit 30 procent teveel aan materiaal in. Dat komt dan bij ons terug en dat verrekenen we bij een volgende bestelling. Zo proberen we de klant goed te servicen en tegelijk duurzaam om te gaan met materialen, dus voorkomen dat zaken weggegooid worden die gewoon goed te gebruiken zijn.'
Bremmer vindt wel dat er verbeteringen mogelijk zijn als het gaat om duurzaamheid. 'Circulariteit en duurzaamheid worden steeds belangrijker. Zo min mogelijk vervoersbewegingen en afval. Bijvoorbeeld leveren op hubs en dan met e-vervoer naar de binnenstedelijke bouwplaats. Binnensteden staan straks alleen nog e-mobiliteit toe', voorziet hij.
Bij Technische Unie speelt men in op die toekomst. Vriens: 'Onze 1-uur service brengt artikelen naar de klant, dan hoeft die het niet zelf op te halen. Dat is duurzamer dan dat de klant zelf in de auto stapt om zijn bestelling op te halen. Naast een efficiënte rittenplanning zetten wij ook fietskoeriers en elektrische voertuigen in. Met rond de driehonderd vrachtwagens In Nederland komen we overal en elke dag. We maken altijd combinatieritten. Bovendien leveren we op grote bouwprojecten vaak voor meerdere installateurs tegelijk, ook dat scheelt transportbewegingen en -kosten.'

Tekst: Tom de Hoog
Fotografie: Technische Unie, Rensa