Het ABB-systeem draait volledig zelfstandig en geeft aan wanneer er overschrijdingen of andere bijzonderheden opduiken.

Pilot in Veghel

De oplossing voor dit probleem was er een waar Sligro gelukkig al op had voorgesorteerd. Niet in Amsterdam, maar in het Brabantse Veghel. ‘Daar opende in 2019 ons volledig vernieuwde hoofdkantoor. Dit pand is voorzien van zonnepanelen, warmtepompen en laadpalen. Hier zagen we al dat het verstandig is om meer inzicht te krijgen in die verschillende energiestromen. Er was wel data beschikbaar, maar wel pas achteraf en op dag-niveau. Daarop konden we niet sturen. We wilden toe naar real-time data.’
Dat is waar ABB in beeld kwam. Deze fabrikant werkte al langer samen met Sligro en had net een nieuw energiemanagementsysteem (EMS) gelanceerd. ‘Dit systeem was geschikt om Sligro te helpen bij de vragen die het bedrijf op dat moment had’, vertelt Hans Nas, business development specialist electrification smart buildings bij ABB. ‘Enerzijds was dat dus het in kaart brengen van het energiegebruik, en anderzijds speelde ook toen al het plan om op termijn elektrisch vervoer toe te passen. Natuurlijk is monitoren dan de eerste stap. We hebben daarom in Veghel een proefopstelling geplaatst, waarmee Sligro real-time op halve minuut-niveau kan zien hoe alle stromen lopen, wanneer er piekbelastingen ontstaan en hoe ze dit kunnen ondervangen.’

Inmiddels rijden er 70  elektrische vrachtwagens van Sligro door ­Amsterdam en is er dagelijks 8.000 tot 9.000 kWh nodig om deze op te laden.

Vertaalslag naar Amsterdam

Het systeem van ABB is in principe een plug & play-systeem. Toch is het bij een complexe energiehuishouding als die van Sligro wel even puzzelen voordat alles optimaal werkt. ‘Er komen veel details bij kijken’, merkte Stabel. ‘In Veghel ontdekten we bijvoorbeeld dat het type stroomspoel veel uitmaakt voor de betrouwbaarheid van je informatie. Aanvankelijk zagen we veel afwijkingen in onze data. We hebben een extern bureau ingehuurd om uit te zoeken waar deze afwijkingen vandaan kwamen en wat het technische verhaal hierachter is. Ook ABB hielp ons goed met het doorgronden van dergelijke details.’
Toen het systeem in Veghel uiteindelijk goed en volledig naar wens functioneerde, gaf dit vertrouwen om het ook in Amsterdam toe te passen. Omdat hier weer andere installaties een rol speelden – in het bijzonder de nieuwe laadpalen – begon bovenstaande puzzel van vooraf aan. ‘Bij ons hoofdkantoor in Veghel hebben we het systeem met vier aansluitingen relatief klein gehouden. In Amsterdam was dit een stuk groter. Dan loop je weer tegen nieuwe problemen aan.’
Na een jaar testen in het hoofdkantoor, begon Sligro in juni 2023 met het toepassen van het systeem in Amsterdam. Een klein halfjaar later, vanaf november, was het systeem hier volledig operationeel.

‘Onze installaties zijn aangepast op het gebruik van de laadpalen, én andersom’

EMS

Het EMS van ABB bestaat uit verschillende componenten. ‘Voor de real-time monitoring zijn zowel in Veghel als in Amsterdam de M4M-netwerkanalysers in het pand gemonteerd’, begint Nas zijn opsomming. ‘De System Pro M Insite verzamelt deze data en stuurt deze door naar de SCU100, onze controle-unit. De Ability Edge industrial gateway zorgt vervolgens voor de koppeling met de cloud. En onze cloudoplossing, de Ability Energy Manager, is het dashboard waarop de eindgebruiker alle data kan inzien. Dit gebeurt op afstand; Mark kan vanuit het hoofdkantoor in Veghel de situatie in Amsterdam monitoren. Daar hoeft hij overigens niet actief mee bezig te zijn. Het systeem draait volledig zelfstandig en geeft aan wanneer er overschrijdingen of andere bijzonderheden opduiken.’
Belangrijk in dit geheel is de open API van ABB. Dit communicatieprotocol maakt dat het EMS zijn data beschikbaar kan stellen aan elke derde partij. ‘Zeker in Amsterdam is dat essentieel, want onze laadpalen hier zijn niet van ABB, maar van Heliox’, vertelt Stabel.
‘Bij de uitvraag was dan ook een belangrijke eis dat we het laadsysteem konden integreren in ons EMS. Die koppeling werkt nu feilloos. Naast dat ik de data van de laadpalen kan inzien, komen deze ook bij Heliox terecht. ABB hanteert dus echt een open protocol, wat maakt dat het in de praktijk voor ons werkt zoals wij dat willen.’

Laden gebeurt dynamisch: de beschikbare stroom wordt verdeeld over de vrachtwagens die op dat moment aan de laadpalen staan.

Pieken verkleinen

Inmiddels rijden er zelfs 70 elektrische vrachtwagens van Sligro door Amsterdam en is er dagelijks 8.000 tot 9.000 kWh nodig om deze op te laden. Dit alles lukt dus met dezelfde netcapaciteit als voorheen, puur dankzij slim energiemanagement. ‘Voor het bouwen van het laadplein, hebben we eerst op al onze subgroepen een meter geplaatst. Zo ontdekten we waar onze pieken zaten, welke systemen deze veroorzaakten en hoe we daarmee konden schuiven. Een eenvoudig voorbeeld is dat we op veel plekken nog geen bewegingssensoren op onze verlichting hadden. Die hebben we overal laten plaatsen, zodat we daar energie besparen.’
De grote verbruikers bij de Sligro-bezorgservice zijn de koelinstallaties. ‘Ook onze koelcyclus passen we zoveel mogelijk aan op de laadbehoefte en beschikbare stroom. We koelen ons vrieshuis ’s nachts verder terug, zodat we overdag energie besparen. Overdag ontdooit deze weer, zodat het niet aanvriest. Voorheen draaiden onze compressoren of onze verdampers allemaal tegelijk wanneer dit nodig was. Nu doen we dit juist gespreid. Daarmee gebruiken we nog steeds evenveel energie, maar nemen we dus de pieken weg.’
Zoals de installaties dus zijn aangepast op het gebruik van de laadpalen, geldt dit andersom ook. ‘Het laadplein reageert weer op het gebouw. Heel simpel gesteld: wanneer het gebouw de helft van onze capaciteit gebruikt, weet het systeem dat het laadplein de andere helft – niet meer en niet minder – mag gebruiken. Dit laden doen we dynamisch: de beschikbare stroom wordt verdeeld over de vrachtwagens die op dat moment aan de laadpalen staan.’

Via de cloudoplossing, de Ability Energy Manager, kan vanuit het hoofdkantoor in Veghel de situatie in Amsterdam worden gemonitord.

Toekomstige projecten

Zoals het hoofdkantoor in Veghel de basis vormde voor het EMS in Amsterdam, kan Sligro met de toepassing in de hoofdstad weer voortborduren bij andere locaties. Sterker nog: het volgende project is in Maastricht al van start gegaan. ‘Ook hier is netcongestie een probleem en lopen we met de huidige gebruikers al tegen een grens aan’, schetst Stabel. ‘Samen met ABB bekijken we daar de mogelijkheden om dit met onze koeling op te lossen. Deze willen we afschalen zodra we onze piek dreigen te bereiken. Tegelijkertijd moet deze natuurlijk niet te vaak achter elkaar uit- en weer aangaan. Hiervoor proberen we nu een goede regeling in te bouwen. Als dat lukt, kunnen we dat in de toekomst weer vertalen naar de situatie in Amsterdam. En in de toekomst hopen we in Maastricht volgens het Amsterdamse model laadpalen toe te passen.’
De energiehuishouding en de aansturing hiervan is op elke locatie dus verschillend, maar de basis is overal hetzelfde. ‘Het begint met inzicht’, benadrukt Stabel nogmaals. ‘Mijn belangrijkste boodschap aan andere bedrijven is dan ook: begin met meten. Als je real-time data tot je beschikking hebt, kun je daarop inspelen wanneer dat nodig is. Ook als je nu nog geen concrete plannen hebt om je systeem uit te breiden. Als we mensen vertellen wat onze capaciteit is en hoeveel vrachtwagens we ermee opladen, reageren ze vaak: ‘Dat kan toch niet?’ Het kan dus wel, als je maar goed nadenkt over wat je doet en hoe je dat aanpakt. Dan zul je zien dat er met dezelfde capaciteit veel meer mogelijk is.’

Tekst: Lars van Mil
Fotografie: Sligro

Lees meer artikelen in het dossier Laagspanningsinstallaties