EW11 cover 600
Oktober 2023

9 stappen om installatietijd warmtepomp te halveren

72-73-klok

Vanaf 2026 moeten woningeigenaren bij de vervanging van hun verwarmingssysteem (meestal een cv-ketel) overstappen op minimaal hybride. Deze wettelijke verplichting stelt de installatiesector voor een hele grote uitdaging. Waar de vervanging van een cv-ketel bijna routinewerk is, kost het plaatsen van een warmtepomp, inclusief acquisitie, verkoop, werkvoorbereiding en montage, op dit moment gemiddeld vier keer zoveel tijd (32 uur). Roy Roessink is als programmamanager Warmtepompen bij Techniek Nederland bezig met de ontwikkeling van tools om de totale installatietijd terug te brengen naar 16 uur.

Het voortraject

1 - Maak het acquisitieproces efficiënter
De eerste grote winst zit ’m volgens Roessink in het voortraject. ‘Voor consumenten is een warmtepomp nog steeds een vreemd apparaat. Ze zijn gewend aan een cv-ketel en voor een warmtepomp moeten aanpassingen worden gedaan aan het huis, zoals isolatie en vervanging van afgiftesystemen. De helft van de in totaal 32 uur, zo blijkt uit onderzoek, gaat op aan contact leggen, informeren en offertes maken.’ Om dit acquisitieproces te stroomlijnen werkte Techniek Nederland het afgelopen jaar samen met de ontwikkelaar van de Warmtepompvergelijker www.warmtepompvergelijker.nl. Met deze tool kan een consument dertig merken warmtepompen vergelijken om te komen tot een compleet en objectief advies dat aansluit bij zijn of haar specifieke woonsituatie. Door het ontwikkelen van een maatwerkkoppeling van dit platform met de website van een installatiebedrijf kunnen installatiebedrijven heel veel acquisitietijd besparen. Geïnteresseerde klanten krijgen na het invullen van de vergelijker een advies met alleen de warmtepompmerken waarmee het betreffende installatiebedrijf werkt. De installateur kan heel gericht een offerte opstellen. Roessink: ‘Het bekende keukentafelgesprek verloopt veel gestructureerder en leidt vaker tot een opdracht. Dat bespaart heel veel tijd.’

2 - Grip op je klanten
In het kader van het programma Warmtepompen van de brancheorganisatie is het afgelopen jaar gewerkt aan een ondersteuningsconcept om installateurs te helpen grip te krijgen op hun klanten. Roessink: ‘De vraag naar warmtepompen groeit en de stroom van aanvragen zal als 2026 nadert, wanneer consumenten worden ‘geconfronteerd’ met de verplichting, alleen maar groter worden. Om die grote, ongecontroleerde vraag beheersbaar te maken, moet je als installateur pro-actief aan de gang met je klantenbestand. Daarvoor ontwikkelden we de GIS-applicatie installatiekansen.nl. Deze marktanalysetool toont waar er in jouw omzetgebied zonnepanelen zijn geplaatst en waar warmtenetten zijn aangelegd of gaan worden. Door jouw eigen klantenbestanden in te lezen in deze applicatie kun je in kaart brengen waar voor jouw bedrijf nog extra omzet mogelijk is. Maar nog veel belangrijker: dit hulpmiddel geeft jou de mogelijkheid nu al jouw klanten proactief te benaderen en gedoseerd te bedienen. Groot voordeel is dat je de regie houdt en niet wordt verrast door een hoos aan aanvragen. Dat betekent dat je ook de controle houdt over zaken zoals de inkoop, de planning en het aantrekken en opleiden van voldoende personeel om aan de vraag te voldoen. Voor de verplichting over te stappen op een warmtepomp of een hybride warmtepomp na 2026 zijn er overigens uitzonderingen. Met het ontwikkelen van een checklist denkt Roessink installateurs te kunnen helpen om zo snel mogelijk inzicht te krijgen voor welke woningen (klanten) de verplichting geldt en voor welke woning voorlopig nog uitzonderingsregelingen gelden.

3 -Schema richtlijnen vergunningen
Elke gemeente of provincie heeft weer andere richtlijnen waaraan woningeigenaren moeten voldoen als zij een warmtepomp plaatsen in hun huis. Dat kan gaan over de toegestane plek van de buitenunit, maar ook over geluidseisen of. Als je een bodemwarmtepomp wilt plaatsen moet altijd een melding worden gedaan bij het omgevingsloket. Ook is het belangrijk te weten of een gemeente een warmteplan heeft. Roessink: ‘Om het de installateur eenvoudig te maken werken we aan een schema met richtlijnen dat snel en eenvoudig kan worden afgewerkt door de installateur voordat hij de warmtepomp daadwerkelijk gaat plaatsen.’

4 – Voldoen aan geluidseisen
Als er klachten of bezwaren komen (vaak van boze buren), zorg dan dat je kunt aantonen dat je het proces zorgvuldig hebt doorlopen en bij de plaatsing hebt voldaan aan de regelgeving rondom de geluidseisen aan warmtepompen. Roessink: ‘Techniek Nederland gaat installateurs ondersteunen door de te doorlopen processtappen
omtrent geluidsbelasting op een rij te zetten.’ Mocht het uiteindelijk alsnog tot een eis van bezwaarmakers komen dat de geluidsbelasting moet worden gemeten, dan is die berekening in ieder geval voor rekening van de bezwaarmaker.’ Overigens wil Techniek Nederland het installateurs ook makkelijker maken zo’n geluidsberekening uit te voeren.
Daarvoor mikt Roessink op de ontwikkeling van een app waarmee installateurs eenvoudig de geluidbelasting kunnen berekenen op basis van ingegeven parameters zoals het fabricaat, het vermogen en de plek waar het toestel wordt geplaatst. 

De uitvoeringsfase

5 - Voorkom installatiefouten
Techniek Nederland is nauw betrokken bij een uitgebreid demoproject in 200 woningen waar een warmtepomp is geplaatst. Het is een project van de Nederlandse Verduurzamingsindustrie – Gebouwde Omgeving (NVIGO). Deze uitgebreide inventarisatie gaat dit najaar resulteren in een overzichtelijke lijst met de meest voorkomende installatiefouten bij het plaatsen van een warmtepomp.

6 – Installatietips
Standaardisering van het montageproces draagt bij aan een verkorting van de totale installatietijd. ‘Al doende
leert men’, weet Roessink. ‘Om praktijkervaringen te bundelen kijken we daarom in samenwerking met het Team Duurzaam Installeren (TDI), en samen met installateurs uit de praktijk, naar manieren om het daadwerkelijke installatieproces sneller te laten verlopen. Wat is per woningtype en per warmtepomptype de beste manier om een warmtepomp op de meest efficiënte manier te installeren? Bijvoorbeeld door het herontwerpen van het installatieproces. Zo kan diversifiëring van taken naar opleidingsniveau, waarbij de vakman op zijn technische expertise wordt ingezet en andere zaken worden opgepakt door een junior of medior, veel tijdwinst opleveren. Maar ook met prefabricage, goede afspraken met ketenpartners en het automatisch inregelen van systemen is veel tijdwinst te behalen. Ook willen we een contingentenaanpak ontwikkelen om systeemvervangingen goedkoper en vooral ook sneller aan te pakken.’

7 – Stroomlijnen logistiek
‘Om installatiebedrijven te ontzorgen werken we met groothandels aan concepten om het ontwerp-, bestel- en installatieproces te stroomlijnen’, vertelt Roessink. ‘Bijvoorbeeld door inzichtelijk te maken hoe het installatiewerk eenvoudiger kan worden met het aanbieden van kant-en-klare prefab modules.

8 – Automatisch inregelen
Het goed inregelen van een warmtepomp is tijdrovend, maar tegelijk essentieel voor een goede werking van het systeem en de tevredenheid van de klant op de langere termijn. Roessink: ‘We werken aan een protocol waarmee monteurs de inregeling zo efficiënt mogelijk kunnen doen. Dit gaat heel veel tijdwinst opleveren, omdat je dan in de nazorgfase veel minder tijd kwijt bent bij de klanten. Die nazorgtijd is namelijk onderdeel van die in totaal 32 uur die het kost om een warmtepomp te plaatsen. Elk uur dat je hiermee dus wint, is er weer één.’

9 – Beheer en onderhoud op afstand
‘De 32 uur is natuurlijk een gemiddelde dat je kwijt bent voor één plaatsing’, zegt Roessink, ‘maar daarin meegenomen is niet de tijd die je kwijt bent aan beheer en onderhoud. Het is daarom belangrijk te kiezen voormonitoringstools die jou als installateur de minste tijd kosten. En dat zijn de tools die jou de mogelijkheid geven om op afstand systemen in te kunnen kijken en instellingen te kunnen aanpassen. In nauwe samenwerking met fabrikanten werken we dan ook aan de doorontwikkeling van monitoringstools die voldoen aan de eisen die installatiebedrijven eraan stellen om zoveel mogelijk tijd te besparen. Een niet onbelangrijke bijvangst van
goede monitoringstools is dat zij de energieprestatie van de warmtepompsystemen kunnen meten gedurende de levensduur van de installatie.'

5 stappenVan gasketel- naar warmtepompinstallateur in 5 stappen

Van gasketel- naar warmtepompinstallateur in 5 stappen

Als het gaat om het verkorten van de installatieduur, is het natuurlijk ook van het grootste belang te werken aan opleidingsprogramma’s. De techniek stelt nieuwe eisen aan monteurs. Niet alleen voor het ontwerpen en installeren van warmtepompsystemen, maar ook voor het in bedrijf stellen, onderhouden én oplossen van storingen. Daarom heeft Techniek Nederland het pakket Warmtepomp Strategie samengesteld. In dit pakket wordt stapsgewijs uitgelegd hoe installatiebedrijven aan de slag kunnen met warmtepomptechnieken, inclusief een plan van aanpak om het kennisniveau van de medewerkers te toetsen en verder te ontwikkelen. 

Wil je ook meedenken bij de ontwikkeling van praktische tools en hulpmiddelen? Neem dan contact op met Roy Roessink, r.roessink@technieknederland.nl.

Tekst: Paul Smorenburg
Fotografie/Illustraties: iStock

Meer weten over de nieuwste installatietechnieken en de laatste richtlijnen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis tweewekelijkse nieuwsbrief.