September 2020

Altijd volle lading energie met Charge Free Home

Overschot naar buurtaccu

Een Charge Free Home heeft zo veel opwekcapaciteit op het dak, dat zelfs in de koudste en donkerste maanden van het jaar voldoende energie wordt opgewekt voor de woninggebonden installaties en het huishoudelijk gebruik. Bedenker Henk van Houten heeft namelijk als ultiem doel huizen energiezelfvoorzienend te maken. Het hele jaar rond. Maar wat doe je met de enorme hoeveelheid kilowatts die je dan per saldo overhoudt in de andere negen maanden? Van Houten: ‘In elk geval niet verrekenen met het energiebedrijf.’

Maar liefst 36 zonnepanelen en 6 PVT-panelen (gecombineerd met een zonneboiler) liggen er op het dak van de perfect geïsoleerde Charge Free Home-woning die Henk van Houten van het gelijknamige bedrijf bedacht. Deze opwekkers leveren ruim voldoende stroom voor de woninggebonden installaties, zoals de aardwarmtepomp en de infraroodpanelen. Samen met de wtw-units die warmte terugwinnen uit de ventilatielucht, het douchewater en de warme kooklucht, zorgen zij ervoor dat de woning het hele jaar door kan worden verwarmd en gekoeld via vloerverwarming.

Altijd vers van eigen dak

Maar waar moet je heen met al die overtollige groene stroom? ‘Die stoppen we in accu’s en buurtaccu’s’, zegt Van Houten. ‘En via een smart grid rijdt daar in de toekomst het volledige geëlektrificeerde wagenpark op.’ Een Charge Free Home (CFH) gebruikt volgens hem straks nog geen 1.000 kWh. ‘Dat is door het jaar heen. Met zonnepanelen wek je in de zomer meestal voldoende op, maar moet je in de winter alsnog je handje ophouden bij de energiemaatschappij. Dat kan anders; namelijk door zó veel opwekcapaciteit op je dak te plaatsen, dat je zelfs je energiebehoefte in december kunt afdekken met vers op je eigen dak opgewekte zonne-energie. Dat was het uitgangspunt bij het ontwerp en de engineering van de CFH-woningen.’ Om ‘uit te komen’ in de winter, zo rekende Van Houten uit, moet je ongeveer vijf keer zoveel energie opwekken als je nodig hebt in de maand met de meeste vraag. Dat resulteerde in het ontwerp voor een semi-bungalow (150 m²) waar ruimte is om 27.800 kWh aan zonne-energie op te wekken. Voor een starterswoning (100 m²) is dat 16.320 kWh. Van Houten geeft de bewoner een ‘energiebudget’ van 2.500 kWH van de opgewekte energie, die ze kunnen benutten voor huishoudelijk gebruik. ‘Alle overtollige energie (resp. 24.000-kWh en 13.220 kWh) stop je in een thuisaccu van 30 kWh voor de korte termijnvraag van drie of vier dagen. En op zonnige dagen wordt er – bij 48 woningen – 5 MWh verdeeld over een buurtaccu en bidirectionele elektrische auto’s. Deze kunnen in de avond deels leeg wordt gehaald door bijvoorbeeld Equigy, het blockchainplatform van Tennet. Hiermee kunnen huishoudens en eigenaren van elektrische voertuigen op grote schaal actief de flexibele capaciteit van hun auto’s en huisbatterijen op de energiemarkten aanbieden. En dan de volgende dag weer opnieuw van voor af aan!’

‘Een CFH-woning levert ten opzichte van een Beng-woning een CO₂-uitstootwinst op van 15.000 kg per jaar’

Salderingsregeling is onding

Omslachtig toch, als je de te veel opgewekte energie ook kunt terugleveren aan het net? Nee, vindt Van Houten. ‘De salderingsregeling is een onding. Ten eerste omdat je – zelfs met een Beng-woning die gedurende een jaar net zoveel energie opwekt op als je nodig hebt – in de praktijk in de winter of ’s avonds (dure) kilowatts betrekt van het energiebedrijf. Terwijl het die overdag van jou heeft gekocht voor een lagere prijs. Ten tweede gooien ze die kostbare groene energie van jou ook nog eens voor 70 procent weg, omdat er niet voldoende gebruikers zijn op dat moment. En ten derde wekken ze de stroom die je van ze koopt ook nog eens op in CO₂-uitstotende biomassa-, gas- of kolencentrales.’
Maar wie gaat die enorme berg opgeslagen kilowatts gebruiken? ‘Dat zijn wij met z’n allen’, zegt van Houten. Hij is er van overtuigd dat we over tien jaar allemaal elektrisch rijden. ‘En dan kunnen we al die decentraal, groen opgewekte stroom heel goed gebruiken. De slimme software van Equigy zorgt er op de achtergrond voor dat al die energiestromen worden geregistreerd, geadministreerd en keurig netjes van opwekker naar (buurt)accu, naar gebruiker stromen. Dat zijn dus automobilisten, maar dat kan ook de overbuurman zijn die zes kinderen heeft of koikarpers houdt en daardoor wat meer gebruikt dan een standaardgezin’, zegt hij lachend.

Autodeelbedrijven

Bang dat er te weinig stroom is om iedereen te laten rijden is Van Houten niet. ‘Over tien jaar rijdt niet alleen iedereen elektrisch, we zullen ook veel minder rijden. De coronacrisis laat zien dat er veel minder (woon-werk)verkeer mogelijk is. We zijn in hoog tempo aan het digitaliseren. Dat zal doorzetten, ook als het virus uit de wereld is. Over tien jaar is het niet meer rendabel om een eigen (elektrische) auto voor de deur te hebben. De bijtelling van je zakelijke auto is zo hoog dat het niet opweegt tegen die twee keer per week dat mensen nog naar kantoor rijden. Autodeelbedrijven zullen als paddenstoelen uit de grond rijzen. Die stallen hun wagenpark bij de buurtaccu’s, die gevoed zullen worden door de zonnepanelen in de CFH-wijken. We hebben al contacten met dit soort bedrijven, die zitten te springen om die buurtaccu’s neer te laten zetten en te mogen exploiteren. En misschien zijn het straks wel de Shells en BP’s van deze wereld die dat gaan doen, omdat er niemand meer komt tanken.’

Van Beng naar Belg

Dat het uitrollen van het CFH-concept over het land ontzettend veel milieuwinst gaat opleveren is voor Van Houten klip en klaar. ‘De komende tien jaar moeten er jaarlijks 100.000 woningen worden gebouwd om tegemoet te komen aan de vraag naar woonruimte. Dat moeten allemaal Bijna Energie Neutrale Gebouwen (Beng) worden. Maar waarom energieneutraal als ze al energieleverend kunnen zijn? Van Beng naar Belg (Bewust Energie Leverende Gebouwen), dat is mijn motto.’ En het milieu schiet veel meer op met CFH-woningen dan met dat teruglevercircus, rekent Van Houten voor. ‘We moeten de komende tien jaar een miljoen woningen bouwen. Bouwen we dan alleen nog maar energieleverende CFH-woningen, dan levert dit ten opzichte van een Beng-woning een CO₂-uitstootwinst op van 15.000 kg per woning per jaar. Dat is dus 15 miljard kg CO₂ die minder de lucht ingaat.’

De financiering

Een Charge Free Home starterswoning is een zegen voor het milieu, maar door al die extra installaties die erin komen ook duurder. Als de banken kiezen voor de woonlastenbenadering in plaats van een kooplastenbenadering maakt dit volgens Van Houten niet uit. ‘Een normale starterswoning kost 240.000 euro. Door alle extra installaties die we in een CFH-woning stoppen, komt deze op drie ton. Ga ik uit van twee starters die samen 50.000 euro verdienen, dan kunnen ze gezamenlijk maximaal 230.000 euro lenen. Niet redelijk, want de netto woonlasten van dat huis van drie ton zijn net zo hoog als de woonlasten van een label C-woning van 230.000 euro. En de bewoners van onze CFH-starterswoning hebben nul energielasten. Sterker nog, de verkoop van de overtollige 13.000 kWh à 10 ct/kWh levert ze ook nog eens 110 euro per maand op die ze van hun hypotheeklast kunnen aftrekken. De woonlast is dan 784,- euro per maand. De bewoner van die label C-woning betaalt weliswaar minder aan hypotheeklasten (676 euro), maar daar komt nog wel 56 euro aan elektra en 107 euro aan gas bij, waardoor deze starters 839,- euro netto woonlasten hebben per maand. Maar los van het woonlastenverhaal zijn de maatschappelijke opbrengsten in de vorm van de enorme terugdringing van de CO₂-uitstoot nog veel belangrijker zodra we banken kunnen bewegen die CFH-woning van een starter te financieren.’

CPO

Bij de realisatie van die energieleverende woningen gaat de installateur volgens Van Houten een cruciale rol spelen. ‘Die gaat het heel erg druk krijgen. Er zullen heel veel nieuwe banen ontstaan.’ Maar, het neerzetten van een CFH-woning is pas interessant als je de stroom kwijt kunt. En het exploiteren van een buurtaccu is pas interessant als er voldoende elektrische auto’s zijn. Kortom: hoe denkt Van Houten het vliegwiel in beweging te brengen? ‘Mijn bedrijf Charge Free Home gaat van onderaf vraag creëren. We gaan burgers stimuleren zich te verenigen in een CPO (collectief particulier opdrachtgeverschap) dat gezamenlijk naar de gemeente stapt met maar één vraag: ‘Heeft u een stuk grond voor ons waar wij met een enkele tientallen bewoners CFH-woningen mogen neerzetten?’ Onze organisatie zal ook een voorlichtende rol moeten spelen richting gemeenten, om uit te leggen hoe wij kunnen helpen hun groene en duurzame doelstellingen te realiseren. Maar wij gaan het concept ook zeker vermarkten bij projectontwikkelaars, aannemers of welke grote partij dan ook die hierin wil stappen. Zo kunnen we ervoor zorgen dat vraag (CPO’s) en aanbod (architecten, bouwbegeleiders aannemers, installateurs) bij elkaar komen en zo een wijk daadwerkelijk uit de grond getrokken kan worden. En we zijn volop bezig met een certificeringsregeling die moet garanderen dat elke woning in een CFH-wijk uiteindelijk ook het predicaat CFH mag dragen. Daar gaan we op toezien.’

Tekst: Paul Smorenburg
Fotografie en illustraties: Charge Free Home

Lees meer artikelen in het dossier Zonne-energie installaties

Meer weten over de nieuwste installatietechnieken en de laatste richtlijnen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis tweewekelijkse nieuwsbrief.