Juni 2022
Circopomp maakt alle circulatiepompen circulair
Een tweede leven voor 830.000 circulatiepompen per jaar
Oude circulatiepompen weggooien? Zonde! Dankzij het nieuwe keten-initiatief Circopomp kunnen installatiebedrijven nu elke afgedankte pomp via elke groothandel inleveren. Het inleveren is merkonafhankelijk, dus alles mag in één bak. Circopomp sorteert de pompen en levert ze terug aan de fabrikant die vervolgens zijn eigen product weer geschikt maakt voor hergebruik. Circopomp is in april officieel van start. Installateurs die meedoen, dragen bij aan de ontwikkeling naar circulair bouwen, want de pompen zijn nog maar het begin.
In 2050 werken we in een circulaire economie. De wetgeving schrijft voor dat bouwmaterialen dan refurbished zijn of opgebouwd uit herbruikbare of gerecyclede onderdelen. Dus ook installaties. Zo’n punt op de horizon is snel gezet. Bedenken wat je kunt doen om daar te komen is een stuk lastiger. Fabrikanten uit branchevereniging Holland Pomp Groep en een aantal groothandels en installateurs gingen daarom met elkaar in gesprek over hoe circulatiepompen circulair te maken.
Jaarlijks stromen 830.000 nieuwe pompen naar de Nederlandse markt en zo’n 1,9 miljoen kilo aan oude pompen belandt op de afvalberg. Die oude pompen zijn defect of veel minder energie-efficiënt dan nieuwe modellen. Alle ketenpartners waren het met elkaar eens dat ze deze afgedankte exemplaren graag een tweede leven zouden willen geven. Fabrikanten Grundfos en Wilo hadden daar al een systeem voor opgezet. De installateurs wilden echter graag de pompen van alle merken met zo min mogelijk gedoe kunnen inleveren. En de groothandels wensten een eenvoudige logistiek.
Dat bracht Marco Pastoor en Franjo Stakovic, beiden destijds nog werkzaam voor Grundfos, op een idee. Ze richtten Circospin op, een onderneming die bedrijven en overheden in de installatieketen ontzorgt door onder andere de regie te voeren over het inzamelings- en verwerkingsproces van oude onderdelen. Te beginnen met circulatiepompen, onder de projectnaam Circopomp. Sinds april doen daaraan vijf groothandels mee: Plieger, Rensa, Solar, Technische Unie en Wasco. Ook vijf fabrikanten hebben zich aan het project verbonden: Biral, DAB, Grundfos, KSB Nederland en Wilo, samen goed voor 90 procent van alle verkochte pompen.
De pompbak is net zo makkelijk als de glasbak. Pastoor en Stakovic bedachten een praktisch en uitvoerbaar systeem. ‘Installateurs kunnen elke afgedankte pomp bij iedere groothandel inleveren, onafhankelijk van het merk. Heb je er maar een paar, dan gooi je ze bij een groothandel in een container of je geeft ze mee met een standaard retourzending. Bij grote aantallen kun je via de groothandel een inzamelkrat krijgen voor je werkplaats. Je hoeft dus niets bijzonders te doen, het is net de glasbak.’
Alle ingeleverde pompen gaan naar een sociale werkplaats. Daar sorteren medewerkers de pompen per producent, op een manier die past bij de interne werkprocessen van de deelnemende fabrikanten. ‘Wij zorgen ervoor dat de fabrikanten hun eigen producten terugkrijgen, zodat zij de pompen geschikt kunnen maken voor hergebruik. Zo stimuleren we circulariteit. En door het sorteerproces bij een sociale werkplaats onder te brengen, ondernemen we maatschappelijk verantwoord. Medewerkers bij een sociale werkplaats kunnen meer dan je misschien zou denken. Ze zetten al complete schakelkasten in elkaar. Dus pompen uit elkaar halen en reviseren kunnen ze ook. Wij willen die medewerkers verder gaan opleiden, zodat ze terug kunnen in het reguliere arbeidsproces. Ook bij installateurs.’
‘Denken in duurzame oplossingen is het enige toekomstbestendige verdienmodel’
Jan van den Berg, directeur-eigenaar van Schouten Techniekgroep, ziet groeiende mogelijkheden voor hergebruik en refurbished producten in de installatietechniek. ‘Technisch kan er al veel. Een fabrikant zoals Grundfos kan tot 97 procent van zijn eigen pompen op een juiste wijze verwerken en hierdoor onderdelen en materialen maximaal hergebruiken voor de productie van nieuwe pompen.’
Van den Berg was een van de eerste die zich hard maakte voor het inzamelen van oude circulatiepompen. ‘Dat dit nu merkonafhankelijk kan, is een goede zaak. Circopomp maakt het installateurs zo makkelijk mogelijk om afgedankte pompen in te leveren. Je krijgt geen vergoeding, maar je hebt ook geen kosten en hoeft geen administratie bij te houden. Je hoeft er alleen maar voor te zorgen dat afgedankte materialen en producten in de juiste bak terecht komen.’
Voor Van den Berg vormt duurzaam denken de basis voor zijn ondernemerschap. ‘We zoeken altijd naar de duurzaamste oplossing voor de klant, een oplossing die bij de situatie en het budget past. Ons bedrijf groeit daardoor hard. Persoonlijk zie ik circulair ondernemen als het enige verdienmodel dat toekomstbestendig is. Nu we steeds moeilijker aan grondstoffen, producten en energie kunnen komen, moeten we allemaal op een andere manier gaan werken.’
Profiteren via SRO-berekening
Circopomp koppelt de resultaten van het inzamelproces jaarlijks terug. Installatiebedrijven kunnen deze data gebruiken, bijvoorbeeld voor hun eigen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen-rapportage, bij aanbestedingen waarbij de overheid een Social Return On Investment (SROI)-berekening vereist of bij het uitbrengen van offertes waarbij de opdrachtgever extra punten toekent aan aanbieders met een aantoonbare focus op duurzaamheid. ‘Stel, we slagen erin om in een jaar 200 duizend oude pompen geschikt te maken voor hergebruik. Daarmee besparen we net zoveel CO2-uitstoot als 5,6 miljoen kilometer rijden in een dieselbusje. Zo kun je een potentiële opdrachtgever precies laten zien hoe jouw bedrijf bijdraagt aan duurzaamheid. En aan je eigen medewerkers kun je duidelijk maken wat het resultaat is van hun bijdrage aan circulariteit.’
Op 12 april is het initiatief Circopomp gestart.
Extra punten voor refurbished
Hoe het idee achter Circopomp in praktijk uitpakt voor de deelnemende fabrikanten, moet nog blijken. Nog onbekend is bijvoorbeeld hoeveel oude pompen geschikt zijn voor hoogwaardige recycling. ‘Hoe en wat we precies gaan doen met afgedankte pompen, hangt af van wat er daadwerkelijk bij ons retour komt’, zegt Nico Gitz, managing director bij KSB Nederland. ‘Hoe ouder de pomp, hoe moeilijker het zal zijn om hem weer in nieuwstaat op de markt te brengen. Van een deel van de pompen zullen daarom waarschijnlijk toch alleen bepaalde onderdelen worden hergebruikt. Maar dan onder ons toezicht, want we gaan voortaan zelf bepalen hoe een pomp uit elkaar gaat, wat nog bruikbaar is en waar de onderdelen naartoe gaan.’
Tot nu toe kwam het alleen sporadisch voor dat KSB Nederland voor een nieuwe eigenaar pompen reviseerde of onderdelen hergebruikte, vertelt Gitz. ‘Wij repareren en reviseren heel veel pompen, maar vrijwel altijd in opdracht van degene die de pomp al in gebruik heeft. Daarnaast hebben we een kanaal voor het opnieuw in de handel brengen van gloednieuwe pompen die terugkomen, omdat ze bijvoorbeeld verkeerd zijn besteld. Nu willen we een stap zetten op weg naar circulair in 2050 en daarom doen we mee aan Circopomp.’
Bij groothandel Plieger zijn ze er klaar voor. Bij alle verkooppunten staan inmiddels containers waar installateurs hun afgedankte pomp kunnen inleveren. ‘Ook als die niet bij ons is gekocht’, zegt Plieger-CEO Koert Huisman. ‘Ik ben ervan overtuigd dat we dit straks met veel meer producten gaan doen, zoals ventilatoren, motoren, kabelgoten en groepenkasten. En dat wij als groothandel een rol kunnen spelen in de retourlogistiek die daarvoor nodig is.’
En hoe zit het met de kosten? Huisman: ‘In deze opstartfase dragen alle deelnemende partijen nog bij aan dit project. Zodra we naar grotere volumes gaan, hoort daar een verdienmodel bij. Daar zijn we op dit moment nog niet mee bezig. Wat we vooral willen stimuleren is de circulaire economie waarmee we nu met Circopomp een belangrijke volgende stap zetten.’ Bij KSB Nederland merkt Gitz nog wat aarzeling bij klanten. ‘Dan zeggen ze wel dat ze circulair willen bestellen, maar als ze gaan kiezen, nemen ze toch liever iets nieuws. Ook al kost dat meer. We moeten onze klanten dus meenemen op deze reis. De installateur kan ons daarbij helpen door zijn klanten van de juiste informatie te voorzien. Dat energiebesparende maatregelen bijvoorbeeld verplicht kunnen zijn. We moeten met elkaar wennen aan het hergebruiken van alles wat we al hebben.’
Samenwerking in de hele keten
Paula Reinders, manager New Business bij groothandel Technische Unie, ziet het nog iets breder. ‘In feite zijn we bezig met het uitvinden van een hele nieuwe economie. Want als we echt volledig circulair gaan werken, denken fabrikanten bij het ontwerp van een product al aan hergebruik en gaan we wereldwijd producten opnieuw verwerken. Een fascinerend vooruitzicht, maar ingewikkeld om te realiseren.’ Belangrijk aan het project met de circulatiepompen vindt Reinders daarom het verzamelen van data over het retourproces en de samenwerking in de hele keten. ‘Nu samen investeren om straks verder te kunnen. We verkopen al refurbished kabelgoten en daar komen refurbished circulatiepompen bij. Dus dit is nog maar het begin. We hopen hartstochtelijk dat alle installateurs ons gaan ondersteunen door iedere afgedankte pomp in te leveren. Dit project slaagt alleen met hun hulp.’
Tekst: Mathilde van Hulzen
Fotografie: Circopomp
Meer weten over de nieuwste installatietechnieken en de laatste richtlijnen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis tweewekelijkse nieuwsbrief.