Stekerbaar installeren neemt hand over hand toe. Het biedt installateurs dan ook vele voordelen, zeker als het gaat om prefab. Snelle, foutloze montage met behoud van alle flexibiliteit om bij veranderende functie of wensen de zaak snel aan te kunnen passen. De zeven belangrijkste voordelen op een rij.
1. Montagesnelheid
De materiaalcomponent is bij stekerend installeren duurder dan bij een traditionele aanpak, maar dit wordt ruim gecompenseerd door de montagekosten. Door de snelheid waarmee gestekerde componenten kunnen worden aangebracht, zijn deze beduidend lager. De verzuchting van een investeerder over traditionele installaties is welbekend: ‘Als bij de afronding van een bouwwerk de elektrotechneuten de bouw uit lopen, verdwijnt 80 procent van de investering’. Bij stekerend installeren vormt de component arbeid daarentegen maar een fractie van de totale kosten van de installatie.
2. Geen afval
Bij het calculeren van traditionele installaties wordt bij een aantal specifieke materialen een klein percentage toeslag gehanteerd: het snijverlies. Het zijn de materialen die je in de afvalcontainers op de bouwplaats tegenkomt. Materialen met onbruikbare korte lengte die - hoewel splinternieuw - toch afval vormen. Dit bestaat niet bij gestekerde techniek; alles wat op de bouw aankomt, wordt gebruikt.
3. Eenvoudig handwerk
De ‘male’ en ‘female’ stekerdelen - zoals ze voor voedingcircuits worden gebruikt - sluiten nauwkeurig op elkaar aan. De stekers kunnen maar op één manier in elkaar worden gestoken; fase en nul verwisselen is onmogelijk. Voor schakelcircuits is er een afwijkende codering van de stekers. Bij een doordracht installatie-ontwerp kunnen bij de uitvoering geen fouten worden gemaakt. Dit maakt het mogelijk minder hoog opgeleide medewerkers het eenvoudige handwerk te laten uitvoeren. Dit reduceert de loonkosten. Met wat instructie ligt een gestekerde installatie zelfs binnen het bereik van een handige particulier.
4. Geen faalkosten
Faalkosten ontstaan door gebreken. Onvoldoende montagekwaliteit of gebreken in de producten. Dit laatste is dankzij de nauwgezette productie en de voortdurende controle vrijwel uitgesloten. Een goed voorbeeld is de productielijn voor flexibele leidingen bij Wieland in Bamberg. De productielijn wordt gevoed met rollen flexibele leiding, ‘male’ en ‘female’ stekerdelen en de bijbehorende afdekkapjes. In een aantal stations worden de leidingen op lengte afgekort, aangepeld en gestript, de flexibele aders verdicht, stekerdelen via trilgoten gepositioneerd en gemonteerd, en tenslotte worden de afdekkapjes aangebracht. De belangrijkste stap is de kwaliteitscontrole: op aderonderbrekingen, aderverwisseling en isolatiedefecten. Alweer jaren geleden is gestart met opdruk van informatie achter de stekers, waaronder de lengte. Het lijkt van weinig belang, maar bij demontage kunnen de leidingen dan eenvoudig op lengte worden gesorteerd. Ze zijn dan direct geschikt voor hergebruik. Een volgend leven voor de gebruikte elektrische componenten. Montagekwaliteit staat bij stekerend installatie buiten discussie. Als de vergrendeling hoorbaar is dichtgeklikt, ontstaat een gegarandeerde verbinding. De norm schrijft wel voor dat alleen stekermateriaal van hetzelfde fabricaat op elkaar mag worden gestekerd. Gebruik dus maar één fabricaat in een project.
5. Blijvend flexibel
Over flexibiliteit bestaan zeer uiteenlopende opvattingen. Zo was er een fabrikant van betonnen woningen die poneerde dat zijn bouwsysteem zeer flexibel is. Aanstaande bewoners kunnen precies aangeven waar zij hun contactdozen willen hebben. Niet iedereen zal deze aanpak onder blijvend flexibel verstaan. Voor stekerbaar installeren gaat dat wel op. Flexibiliteit maakt aanpassing aan veranderende gebruikerswensen mogelijk en maakt een gebouw zo langer bruikbaar. En het milieu vaart er wel bij als de levensduur van een gebouw kan worden verlengd.
6. Kringloopeconomie
Alle bouw is tijdelijk. Voor de meeste projecten in de utiliteit is een jaar of vijftig al een eerbiedwaardige leeftijd. Nog kortere standtijd hebben winkelinstallaties. Branche-afhankelijk gaan de interieurs maar tussen vijf en tien jaar mee. Hier gooien gestekerde installaties hoge ogen. Zo was er in de tijd dat op elke straathoek wel een bankfiliaal zat, een grootbank met een vooruitziende blik. Zij stelden de eis: ‘We mogen geen oubollig bankje worden, elke zeven jaar wordt de inrichting vernieuwd. Bedenk een installatieconcept dat goed inspeelt op de steeds veranderende look.’ Dit leidde tot de ontwikkeling van een klein metalen profieltje, waarop leidingen met een klittenbandje konden worden bevestigd en waarop met pasplaatjes verdeelblokjes werden aangebracht. Door de profielen om de drie meter aan het bovenliggende plafond te schroeven, konden de verlichtingsarmaturen met maximaal twee meter aansluitleiding op de verdeelblokjes worden aangesloten; alles te schakelen vanuit de verdeler. Bij interieurwisseling hoefde alleen de leidingen te worden ontstekerd, op lengte worden gesorteerd en de ontwerptekening voor het nieuwe concept ter hand genomen te worden. En nog steeds is een dergelijk systeem vaak de ideale oplossing voor winkelpanden.
7. Woningbouw
Stekerend installeren is de superieure installatiemethode voor woning- en cabinbouw. Kwalitatief hoogwaardig en gedurende de gehele levensduur van de woning gemakkelijk aanpasbaar/uitbreidbaar. Een groot probleem is wel dat de bouwdetails het stekeren moeten ondersteunen. Vaak vraagt dit om een ingreep in het bouwkundig ontwerp. Voor nieuwbouw is het een oplossing als de E-installateur aanschuift aan de ontwerptafel om ruimte in de bouwdetails te claimen. Vooral houtskeletbouw biedt goede mogelijkheden voor stekerbaar installeren.
Tekst: Bob Verheul
Fotografie: Erik de Vries