Omslag EW09 600
Juli/Augustus 2023

Doorpakken met duurzame verpakkingen

Ketensamenwerking geeft Brancheplan Verpakkingen vorm

64 01

Het brancheplan verpakkingen is een initiatief van Techniek Nederland met de focus op de installatiebranche, technische groothandels en fabrikanten. De deelnemers hebben de ambitie het gebruik van primaire grondstoffen van verpakkingen en het verpakkingsafval te minimaliseren. Maar hoe voorkomen de deelnemers dat het geen papieren tijger wordt, maar werkelijk gaat bijdragen aan de circulaire ambities.

Techniek Nederland was in 2022 de initiatiefnemer van het Brancheplan Verpakkingen. In maart van dat jaar onderschreven tien bedrijven uit de installatiesector middels een handtekening de intenties van het Brancheplan. Daarmee verplichtten zij zichzelf om doelstellingen op te nemen in hun strategisch bedrijfsplan om het totaalvolume aan verpakkingen in de installatiebranche te verminderen en te verduurzamen. Inmiddels zijn we ruim een jaar onderweg en zijn er 35 bedrijven en organisaties aangesloten bij het initiatief.
Namens Techniek Nederland was Laurens de Vrijer, MT-lid bij de brancheorganisatie, nauw betrokken bij het opstellen van het Brancheplan. Het initiatief brengt zoveel mogelijk partijen uit alle schakels in de bouwketen bij elkaar. Met de keten doelt De Vrijer op alle betrokken partijen; van fabrikanten en groothandels tot en met de technisch installateurs. ‘Doel is om alle partijen die zich committeren aan de doelstellingen een overlegplatform te bieden waar zij met elkaar kunnen praten over de ergernissen als het gaat om verpakkingen en dús ook over de verbeterpunten. Vaak bereiken partijen afzonderlijk de andere schakels in de keten niet’, ziet De Vrijer. ‘Pas als een fabrikant concreet van een installateur hoort hoe die worstelt met die eindeloze stroom aan plastic en karton kan er een verbetering in gang worden gezet.’

Resultaten na 1 jaar

Eén jaar na de presentatie van het Brancheplan Verpakkingen slaagt de installatiebranche er al in om aanzienlijk minder verpakkingen te gebruiken. Bij de 35 deelnemende bedrijven is de hoeveelheid papieren en kartonnen verpakkingen met 10% afgenomen en van plastic verpakkingen zelfs met 12%. De deelnemende bedrijven plakken inmiddels 13% minder stickers op verpakkingen en in 16% van de gevallen kiezen ze voor een duurzaam alternatief voor het bedrukken van emballage.

64 02Plastic verpakkingen moeten zoveel mogelijk worden teruggedrongen

Gedeelde verantwoordelijkheid

De Vrijer geeft toe dat een handtekening onder het Brancheplan niet verplichtend is in wettelijke zin, maar noemt het onderschrijven van de doelstellingen van het plan een grote stap vooruit. ‘Met de ondertekening laten partijen zien dat zij op dit gebied concrete stappen willen zetten.’
Lok Installaties is een van de bedrijven die zich het afgelopen jaar aansloot bij het Brancheplan. Directeur Roelof Lok: ‘In grote projecten gaat heel veel tijd verloren met het uitpakken van producten. Naast tijdverlies levert dit ook nog eens heel veel afval op. We hebben dus een economisch én maatschappelijk motief om dat anders te doen. Het is voor het eerst dat alle onderdelen van onze bedrijfskolom bij elkaar aan tafel zitten. Het initiatief staat nog in de kinderschoenen, maar we willen graag meedenken over hoe we de branche in beweging kunnen brengen. Van belang is dat elke deelnemer zijn of haar rol ziet en concreet oppakt. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid.’

Gewoon samen beginnen

Robin Waarsenburg is Business Unit Manager Duurzaam bij de deelnemende groothandel Wasco. ‘Om invulling te geven aan het Brancheplan Verpakkingen is er een heldere indeling in projectgroepen gemaakt. Dat helpt enorm om de gezamenlijke doelen praktisch te houden. De beste manier om het Brancheplan succesvol te maken, is gewoon eraan te begínnen. Wij komen bijvoorbeeld samen met de deelnemende installateurs, pakken de doelstellingen uit het plan erbij en op basis daarvan hebben we specifieke inkoopvoorwaarden voor verpakkingen opgesteld. We voeren het gesprek dus met elkaar in de bedrijfskolom. Daarnaast  zijn we samen met een aantal groothandelaren rond de tafel gegaan met fabrikanten. Met hen bekijken we hoe we al vanaf de aanlevering vanuit de fabriek met minder verpakkingen kunnen werken. En vervolgens hoe we met de verpakkingen die noodzakelijk blijven, vanwege hun beschermingsfunctie, met recyclebare verpakkingen kunnen werken. Of over hoe we met elkaar afscheid kunnen nemen van piepschuim?.’

Allemaal één verpakkingswijze

Waarsenburg ziet dat je soms al snel winst kunt halen: ‘Op grotere bouwprojecten wordt bij de aanlevering al veel verpakkingsmateriaal weggelaten. En dat verpakkingsmateriaal door de groothandel mee terug wordt genomen. Wat het verschil maakt is dat we nu samen één doel hebben: minder verpakkingen en duurzamere verpakkingen.’ Een ander voordeel noemt hij standaardisatie. ‘Als we vanuit het Brancheplan organiseren dat bijvoorbeeld alle fabrikanten vanuit eenzelfde verpakkingswijze aanleveren bij de deelnemende groothandels, dan zet je met elkaar ineens grote stappen.’

Kennispartner

Moonen Packaging is leverancier van groothandels en fabrikanten en sloot zich onlangs aan als kennispartner. ‘Als verpakkingsexpert ondersteunen wij hen in hun duurzame doelstellingen door mee te denken over alternatieve verpakkingen en materialen’, zegt Michiel Schouten, Sales Manager bij Moonen. ‘Rensa vroeg ons als expertisepartner aan te sluiten. Het mooie van dit Brancheplan is dat het een ketensamenwerking is. Want met elkáár kunnen we starten met verduurzaming bij de bron en daarin met elkaar samenwerken.’
Schouten realiseert zich dat het Brancheplan geen dwingende maatregelen kent. ‘Het draait om de intrinsieke motivatie van alle deelnemende partners. Ook moeten we elkaar durven aanspreken op ieders verantwoordelijkheid. Wij, als expertisepartner en intermediair, zijn in staat om duurzame alternatieven te introduceren. Daarbij werken we samen met Pickler, dat software ontwikkelt waarmee verpakkingsbedrijven op grote schaal de footprint van hun verpakkingen in kaart kunnen brengen. Met hen stellen we een vergelijking op waarin onder andere de CO2-impact van het alternatief naar voren komt.’ Schouten wil voor alle deelnemers een win-win situatie creëren. ’We nemen elkaar mee op grond van kennis. Het gaat erom dat we met elkaar realistische en haalbare doelstellingen overeenkomen. Tegelijk is het wel essentieel om direct te starten. Kortom, doorpakken waar het kan, op basis van concrete bewijslast over wat écht duurzamer is.’

Van ad hoc naar gestructureerde aanpak

Ook Rehema participeert in het Brancheplan. Jolanda Beeren, manager HSE bij  Remeha Benelux: ‘Duurzaamheid krijgt ook bij Remeha steeds meer aandacht. Onze deelname aan het Brancheplan Verpakkingen is daar een logisch vervolg op. Het is voor ons nog steeds een zoektocht om een goede bijdrage te leveren aan verduurzaming. We zijn nog niet op het niveau waar we naartoe willen groeien. De kernvraag is hoe we met verduurzaming van ad hoc initiatieven tot een gestructureerde aanpak komen.’ Deelname aan het Brancheplan kan volgens Beeren voor een versnelling zorgen. Een structurele aanpak komt volgens haar alleen van de grond als alle partijen in de keten zich realiseren wat er voor én na hun speelt met verpakkingen. ‘Dat besef is nog meer doorgedrongen sinds we ons als deelnemer hebben aangesloten bij het Brancheplan. Zo zijn we er bijvoorbeeld bij groothandel Wasco, ook deelnemer aan het Brancheplan, getuige van geweest welke impact verpakkingen van ons hebben. Daardoor is het helderder geworden hoe wij als fabrikant intern zaken kunnen verduurzamen. Dat is een direct gevolg van onze deelname en tegelijk ook een concreet resultaat.’ Beeren denkt dat dit voorbeeld illustreert dat veel communiceren en overleggen binnen de hele keten veel resultaat kan gaan opleveren. ‘Door deelname aan het Brancheplan krijg je inzicht en ook begrip in elkaars mogelijkheden en onmogelijkheden als het gaat om het reduceren van het verpakkingenvolume. Soms blijkt jouw ideale verduurzamingsstap namelijk niet ideaal voor de volgende schakel in de keten.’ Wat Beeren ook belangrijk vindt: ‘Duurzaam verpakken mag niet ten koste gaan van de beschermingswaarde van verpakkingen en het moet ook betaalbaar blijven. Het mag zeker ook niet alleen voor de bühne zijn. We moeten ook echt bewijzen dát een alternatief duurzamer is. En dat kan alleen als we samenwerken.’

64 04

7 pilots

Op 22 mei presenteerden deelnemers de resultaten van 7 uitgevoerde pilots voor het bereiken van de doelstellingen van het Brancheplan Verpakkingen.

Pilot 1: In kaart brengen van de voordelen en nadelen van het gebruik van bakken en kratten.
Deelnemers: Famostar, Equans, Schneider Electric, Oosterberg, Abel installaties en Technische Unie

Pilot 2: In kaart brengen van mogelijkheden van QR-codes die handleidingen en pakbonnen kunnen vervangen. ­
Deelnemers: Famostar, Rexel, Schneider Electric en Rensa Family Company.

Pilot 3: In beeld brengen van de verpakkingsstromen in de keten van fabrikant tot installateur. ­­
Deelnemers: Technische Unie, Hanzestrohm, Equans, Rensa Family Company, Oosterberg, Famostar en Schneider Electric

Pilot 4: In kaart brengen voor- en nadelen van gebruik van een wisselbox die rouleert ipv gebruik van eenmalige verpakkingen. Deelnemers: Poppe installatietechniek, Hanzestrohm, Wasco, Equans en Technische Unie

Pilot 5: Realiseren van een piepschuimloze verpakking voor 1 product uit de productlijn van 3 gezamenlijke producenten. ­Deelnemers: Unica, Poppe installatietechniek en Rensa Familiy Company

Pilot 6: Zoeken van verschillende alternatieven voor het plastic zakje, zoals verdunnen of gebruik van biobased grondstoffen. ­Deelnemers: Kemkens, Hanzestrohm, Moonen Packaging en Technische Unie

Pilot 7: Onderzoeken van quick-wins en praktische stappen voor betere afvalscheiding en –reductie op de bouwplaats. ­Deelnemers: TBI, Dura Vermeer, Lomans en Kuijpers.

Tekst: Paul Spendel
Fotografie: Stefan Segers

Meer weten over de nieuwste installatietechnieken en de laatste richtlijnen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis tweewekelijkse nieuwsbrief.