April 2022

Hier lopen E-installateurs tegenaan op de bouwplaats

6 struikelpunten

De bouwplaats is een van de meest multidisciplinaire omgevingen die er bestaan. Uiteenlopende vakmensen moeten samenwerken binnen één project conform de wensen van de opdrachtgever én dit binnen het gestelde tijdsbestek opleveren. De samenwerking start het liefst al tijdens de voorbereidingsfase, maar speelt met name op de bouwplaats zelf een grote rol. En dat verloopt zeker voor E-installateurs niet altijd vlekkeloos.

1. Onveilige werkplaats

Een van de pijnpunten die door verschillende installateurs wordt genoemd, is de veiligheid op de werkplaats die soms te wensen overlaat. Ron Hilhorst, hoofd uitvoerder bij Croon Wolters Dros: 'Onveiligheid op de werkplaats is soms een issue wanneer een opdrachtgever hier te weinig aandacht voor heeft. Vooral wanneer er op voorhand niet goed wordt vastgelegd bij wie de verantwoordelijkheid ligt om de bouwplaats veilig in te richten en wie verantwoordelijk is voor de controle en handhaving op de veiligheid. Dit kan snel mis gaan. Dergelijke situaties ontstaan vaker bij (semi-) particuliere opdrachtgevers die grotere bouwprojecten laten realiseren. Wanneer er op een bepaald moment inderdaad sprake is van een onveilige werkplaats, dan is het lastig om dit tijdens het bouwproces nog te verbeteren. Veel betrokken partijen voelen geen verantwoordelijkheid naar elkaar, waardoor het ieder voor zichzelf wordt en de situatie stand houdt.'
Om de veiligheid van jezelf of je eigen mensen te waarborgen, is bedrijfscultuur een belangrijk element. In een veiligheidsgerichte cultuur zijn alle mensen zich bewust dat iedereen niet alleen verantwoordelijk is voor zijn eigen veiligheid, maar ook die van elkaar. Een onveilige situatie zou automatisch moeten leiden tot weigering van de werkzaamheden tot het euvel is opgelost. Of het nu gaat om de beschikbare gereedschappen, PBM's of hulpmiddelen zoals steigers of valbeveiliging. In de praktijk is dit vaak niet eenvoudig wanneer de werkdruk hoog is of wanneer individuen voor hun inkomen afhankelijk zijn van een specifieke klus. Een klein voordeel in deze tijd is wellicht dat er te weinig geschoold personeel beschikbaar is om al het installatiewerk uit te voeren. Wat dat betreft hebben installateurs wat meer speelruimte om een veilige werkomgeving te 'eisen'.

2. Uitgelopen planning

Een tweede ergernis voor installateurs op de bouwplaats is aankomen en constateren dat ze nog niet met hun werkzaamheden kunnen beginnen. Eenvoudig omdat andere partijen nog niet met hun eigen werkzaamheden gereed zijn. Ralph Sturm, hoofd marketing & communicatie bij de Foja Groep: 'Het gebeurt vaker dat er door derden wordt afgeweken van de oorspronkelijk vastgestelde planning. Natuurlijk wordt zoveel mogelijk geprobeerd dit te voorkomen. Zo is de planning een vast onderdeel van een reguliere bouwvergadering en wordt altijd helemaal doorgenomen om – waar relevant – na te gaan of deze nog actueel is. Toch gebeurt het herhaaldelijk dat er op de bouwplaats dan toch afwijkingen zijn die niet zijn gemeld in de bouwvergadering. Om welke reden dan ook. En dat is jammer. Het levert namelijk niet alleen frustratie op – negatieve energie – maar het kost ook tijd en geld.'
Sturm: 'Daarbij komt dat E-installateurs vaak niet direct bij aanvang van een bouwtraject werken, maar juist wat verder naar achteren in de planning, nadat het beton is gestort. Wanneer andere partijen zich niet aan de planning houden en tijd verspillen, wordt de tijdsdruk vervolgens bij onze mensen op het bord gelegd. Soms met de mededeling dat het eind van de week klaar moet zijn. Dit effect zie je overigens ook al in het voortraject. De werkvoorbereiding komt onder druk te staan omdat de opdracht te laat wordt verstrekt, maar de einddatum ongewijzigd blijft.' Een mogelijke oplossing voor afwijken van de planning is wederom een stukje cultuur. Iedereen op de werkplaats moet beseffen dat afwijken van de planning kan leiden tot problemen voor andere partijen en dat je uiteindelijk toch sámen verantwoordelijk bent voor een goed verloop van het project.

3. Onduidelijke tekeningen

Hoe ver we ook zijn met het digitaal vastleggen en controleren van een project, nog steeds blijken er op de bouwplaats zaken toch nét iets anders te zijn dan op de tekening is weergegeven. Enerzijds kan dit leiden tot partijen die pragmatisch een andere oplossing bedenken om toch hun werkzaamheden te kunnen uitvoeren. Deze partij heeft op dat moment misschien aan zijn verplichtingen voldaan, maar het kán betekenen dat een volgende partij – zoals de E-installateur – hier last van heeft. Bijvoorbeeld omdat er geen ruimte meer is om kabels te trekken of leidingen aan te leggen. Ron Hilhorst geeft aan: 'Tekeningen zijn soms sowieso onduidelijk en ook ontbreekt er met regelmaat een duidelijke en eenduidige maatvoering. Ook dit kan leiden tot problemen, omdat andere partijen dan aannames gaan doen die misschien niet kloppen.'

4. Onuitvoerbaar ontwerp

Een van de meest frustrerende problemen op de bouwplaats is terechtkomen in een situatie waarin de gevraagde werkzaamheden eenvoudig niet zijn uit te voeren. Als installateur zit je graag in een zo vroeg mogelijk stadium mee 'aan tafel', om mee te denken over het totaal. Jij weet immers het beste wat er wel en niet kan, wat de nieuwste ontwikkelingen zijn op het vlak van verlichting, wat de wet- en regelgeving vereist, welke vorm van aansturen en communicatie het meest geschikt is enzovoorts. Ook EMC kan een rol spelen en dan is het noodzakelijk om te weten welke apparatuur er mogelijk in de buurt is. Ralph Sturm: 'Wanneer je niet in dat vroege stadium mee kan of mag denken, dan is de kans relatief groot dat er in het engineeringtraject onvoldoende gegevens beschikbaar zijn om een goed ontwerp te maken. In sommige gevallen is er ook niet goed nagedacht, omdat eenvoudig de kennis niet beschikbaar is of het een en ander is gewoon niet goed uitgewerkt, waardoor we voor verrassingen komen te staan. De conclusie op de bouwplaats luidt dan: zoals het op tekening staat, kan het niet worden gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan een staalconstructie die anders in het werk is aangebracht dan op de tekeningen staan die in de ontwerpfase zijn verstrekt. Als installateur kun je daar op dat moment niets aan doen, en het is voor alle partijen heel frustrerend.'

5. Logistieke rompslomp

Ook op de bouwplaats worden steeds meer eisen gesteld aan het beperken van de overlast voor de omgeving. Dat betekent dat toeleveranciers soms krijgen opgelegd om in een zeer beperkte tijdspanne hun materiaal aan te leveren op de bouwplaats. Dat betekent dat vrachtwagens niet gedurende de gehele dag kunnen af- en aanrijden en dat een zorgvuldige planning nodig is om materiaal op het juiste moment op de juiste plek te hebben. Ook het gebruik van dieselgeneratoren kan – vooral in stedelijke gebieden – aan banden zijn gelegd, wat soms gevolgen heeft voor elektrisch gereedschap dat voor zijn voeding afhankelijk is van deze generatoren. Ron Hilhorst: 'En als we het toch over logistiek hebben: in veel gevallen worden parkeerkosten van bouwpersoneel niet meegenomen in de aanbieding. Vooral de kleinere (onder)aannemers en zzp-ers houden geen rekening met deze kosten en nemen deze ook niet mee in hun aanbieden. Wanneer jij dagelijks in hartje Amsterdam moet zijn, dan kunnen deze kosten echter aardig oplopen.'

6. Miscommunicatie

Een laatste 'heet hangijzer' is te scharen onder het brede begrip 'communicatie'. Breed, omdat communiceren loopt van de strategische planning op papier tot de losse opmerkingen in de spreekwoordelijke wandelgangen. Ron Hilhorst: 'Waar het in de communicatie onder andere misgaat, is wanneer leidinggevenden – vaak van onderaannemers – onder druk van de opdrachtgever beloftes doen die ze vervolgens niet kunnen waarmaken. Je krijgt dan weliswaar te horen dat er zaken zijn beloofd, maar hebt niet de mogelijkheid om met goede argumenten aan te geven dat dit niet haalbaar is. Of in elk geval niet in de vereiste kwaliteit.'
'Een probleem dat hiermee ook steeds vaker samenhangt, is het gebrek aan gekwalificeerd personeel. Wanneer je toch beloftes doet en je hebt de mensen niet, dan kun je niet aan je beloftes voldoen ten aanzien van de opleverdatum óf de kwaliteit gaat eronder leiden. Met alle gevolgen vandien voor de volgende partij of überhaupt voor de kwaliteit van het hele project,' aldus Hilhorst.

Tekst: Marjolein de Wit - Blok
Fotografie: Bart van Overbeeke