EW11 cover 600
Mei 2018

Data vergaren helpt energie besparen

MeetdataPlus toont energiegebruik alle vestigingen in één portaal

data vergaren.JPG

Voor organisaties met meerdere vestigingen is het zinvol een gedegen overzicht te hebben van het energiegebruik per ves-tiging. Om aan die behoefte tegemoet te komen heeft Kenter de dienst MeetdataPlus ontwikkeld. In één oogopslag wordt per meetpunt of per groep meters duidelijk hoe het met het verbruik van gas, elektra, koude, warmte en water is gesteld. De gegevens vormen een rijke bron voor energiebesparende maatregelen of investeringen in de installatietechniek.

Het energiegebruik in de gebouwde omgeving moet fors terug. In 2020 moet het gebruik 100 PJ lager zijn. Vorig najaar bleek uit de Nationale Energieverkenning dat de jaarlijkse energiebesparing waarschijnlijk op 75 PJ zal blijven steken. Om het doel alsnog binnen bereik te brengen zijn ingrijpende besluiten nodig, zoals de informatieplicht in de Wet Milieubeheer. Deze dwingt bedrijven maatregelen te treff en als deze in vijf jaar kunnen worden terugverdiend. Deze informatieplicht wordt naar verwachting in juli 2019 wettelijk van kracht en de bedrijven zullen de besparingen moeten aantonen. Er moet dus worden gemeten.

Concurrentievoordeel

'Energiezuinige installaties, een ander gebruik van de techniek, betere regelingen. Wat je ook kiest, alles begint bij data,' zegt Tjalling Ypma, accountmanager bij Kenter. 'Wanneer jij als installateur over de juiste data van jouw klant beschikt, heb je een groot concurrentievoordeel.' Kenter heeft specifi ek voor grote (overheids) instellingen en bedrijven die op meerdere locaties actief zijn MeetdataPlus ontwikkeld. De service brengt de aansluitgegevens van een bedrijf met meerdere vestigingen helder samen in één digitaal overzicht, dat op elk moment een nauwkeurig inzicht geeft in het energieverbruik. Het dashboard vermeldt overzichtelijk uitgesplitst per locatie en groepen meters uiterst gedetailleerde data over het energiegebruik.

‘Op basis van de verzamelde gegevens zijn installateurs bezig maatregelen te treffen om de installatie 'op te schonen.’

Voor de bedrijven of instellingen kunnen de voordelen die deze dienst met zich meebrengt aanzienlijk zijn. Zoals het Carmelcollege, een grote organisatie voor voortgezet onderwijs met verspreid over Nederland circa vijftig schoolgebouwen. ‘Door de meetdiensten bij één partij onder te brengen, realiseerde de organisatie een besparing van gemiddeld 600 euro per vestiging per jaar voor het huren van de meters’, zegt Ypma. 'Daarnaast wordt nu al – terwijl nog veel maatregelen genomen moeten worden – 15.000 euro aan energie bespaard. Bovendien zal nog een substantieel kunnen worden bespaard door het verkleinen van de aansluitingen op het stroomnet en zeer waarschijnlijk ook op het gasverbruik, door het wijzigen van de overeenkomsten. En dat alleen maar door het inzicht dat verkregen is door MeetdataPlus.'

Inzicht

Aanleiding voor Het Carmelcollege om met Meetdata-Plus te werken, was de wens het energiegebruik terug te dringen. Maar het grote probleem daarbij was dat de school nauwelijks een idee had op welke locatie en op welke momenten het energiegebruik groot was en welke partij dat inzicht wel kon verschaff en. Over alle vestigingen had Het Carmelcollege 86 grootverbruikmeters in de gebouwen. Slechts zes van die meters waren van Kenter, de overige waren van concurrerende meetbedrijven. Hierdoor was het bijna ondoenlijk een goed inzicht in het verbruik te krijgen. Ypma: ‘Na het opvragen en raadplegen van de gegevens bij de concurrent hebben we voorgesteld alle metingen over te nemen. Het eerste voordeel voor het Carmelcollege was dat Kenter door alle metingen over te nemen een scherper tarief kon aanbieden dan de afzonderlijke meetbedrijven.’

Zorgvuldig en vaak meten

Instellingen en bedrijven met verschillende vestigingen hebben voor hun energievoorziening vaak overeenkomsten afgesloten met verschillende partijen. Kenter probeert met MeetdataPlus alles in één portaal onder te brengen. MeetdataPlus verzamelt de data met slimme meters die het verbruik steeds gedurende een zeer kort tijdsbestek – bijvoorbeeld per 15 minuten – registreren. Sommige meters heten weliswaar 'slim' te zijn maar meten feitelijk niet meer dan het verbruik gedurende een wekelijkse of maandelijkse periode. Van dit type meters wordt de eigenaar volgens Kenter nog niet veel wijzer. Alleen met een zorgvuldige registratie van alle hoofd- en tussenmeters gedurende vele momenten per dag, kan een hoeveelheid kwalitatieve data worden verzameld. Die vormen de basis voor een goede analyse om energiebesparende maatregelen te treffen.

Aantrekkelijk tarief

Door alle metingen onder te brengen bij Kenter was het Carmel College tienduizenden euro's aan boetes verschuldigd vanwege het voortijdig verbreken van de overeenkomsten met de verschillende meetbedrijven. Maar daar stond een beduidend aantrekkelijker tarief tegenover, waarbij de scholen een slimme bemetering kregen die een actueel, bijna live inzicht van het verbruik in één portaal mogelijk maakt. Zoals gebruikelijk werd een vaste projectmanager van Kenter aan de operatie gekoppeld, waarmee de school ervan was verzekerd dat al op korte termijn over de vereiste data kon worden beschikt. Voor het vervangen van de tachtig grootverbruikmeters en de vele tussenmeters om de verslimming mogelijk te maken, regelde de projectmanager met de andere vijf meetbedrijven een korte doorlooptijd. De operatie is vlekkeloos afgerond, met name doordat werkzaamheden nauwgezet op elkaar waren afgestemd. Dat laatste was belangrijk omdat de energievoorziening in de schoolgebouwen vaak kortstondig moest worden onderbroken en dat kon niet tijdens de lesuren.

Serieuze kostenpost

Voor grote bedrijven en organisaties is bemetering een serieuze kostenpost. Een klant betaalt aan een netbeheerder vaste kosten, afhankelijk van het vermogen dat hij verwacht af te nemen. Zaak is dat het gecontracteerd vermogen zo goed mogelijk aansluit bij de praktijk. Maar dat kan pas worden vastgesteld met een zorgvuldige analyse van de data. Niet zelden staat het tarief te hoog en elke kW te hoog ingeschat, kost grofweg 15 euro per jaar. 'Veel grote organisaties hebben hier geen oog voor en hebben er eigenlijk ook geen kennis van. Facilitaire en technische diensten van bedrijven kijken naar technische zaken, de impact van contracten leeft veel minder sterk. Ook voor het Carmelcollege hebben we deze scan uitgevoerd en door het gecontracteerde vermogen te herzien, kon een substantieel bedrag worden bespaard. Maar we hebben de scan ook uitgevoerd voor klanten die daarmee in een klap op jaarbasis vele tienduizenden euro's konden besparen.'
Door een jaar lang gegevens te verzamelen, bouwt het Carmelcollege het inzicht op waarmee ze kunnen zien of aansluitingen verkleind kunnen worden. Na analyse van deze data kan wellicht ook worden geconcludeerd dat het verantwoord is om een aantal aansluitingen te verkleinen. Kenter wil daarin niet de rol van adviseur innemen, omdat het bedrijf geen zicht heeft op de beweegredenen en de techniek die erachter zit. Ypma: 'Maar we kunnen op basis van de scangegevens wel wijzen op een eventuele scheve verhouding.  Als je benchmarkt op gebruik per vierkante meter van vergelijkbare gebouwen, of bij een school per leerling, dan kunnen grote verschillen aanleiding zijn om actie te ondernemen.’
Het Carmelcollege heeft voor al haar vestigingen met verschillende installatiebedrijven onderhoudscontracten. Hoewel deze bedrijven ongetwijfeld allemaal de intentie hadden een goed ingeregelde installatietechniek in de scholen te laten draaien, kon er niet op energiegebruik worden gestuurd. Er was immers nauwelijks zicht op, dus kon simpelweg niet worden vastgesteld of er energiebesparingen werden gerealiseerd.'

Power Quality

Bij het Carmelcollege wordt tegenwoordig elk kwartier hoog en laag tarief, heen- en teruglevering en het blindverbruik gemeten. Daarbij wordt power quality ingezet, een andere dienst van Kenter. Op basis van de verzamelde gegevens zijn installateurs nu bezig maatregelen te treff en om de installatie 'op te schonen'. Vaak komt de installateur pas bij zijn klanten langs als er wat aan de hand is. 'Met onze data kan de installateur proactief handelen en voor zijn klant een voordeel behalen,' benadrukt Ypma. 'Als je op basis van data weet welk voordeel ledverlichting of een daglichtafhankelijke verlichting oplevert, dan is dat eenvoudig te vertalen naar de rest van het vastgoed omdat er al een gevalideerde business case aanwezig is. Maar nogmaals, wij adviseren niet over het gebruik van het gebouw of aanpassingen in de gebouwtechniek. We leveren alleen data. Data waarop kan worden geacteerd en kan worden gecontroleerd of de beoogde besparingen ook daadwerkelijk worden behaald. Nu komen veel installateurs om in het werk. Maar als zij in de achterliggende crisisjaren hadden beschikt over de verbruiksdata van hun klanten, hadden ze inefficiëntie in de installatietechniek kunnen opmerken en heel gerichte oplossingen kunnen aanbieden.’

Slim bemeteren

Ypma durft de stelling aan dat bedrijven die data verzamelen met slimme meters en daar vervolgens ook actie op ondernemen, jaarlijks op zijn minst 2 procent energie kunnen besparen. 'Bij gasmeters die eenmaal per jaar worden opgenomen, weet je alleen het volumegebruik over dat jaar. Verder niks. Hoe beter de frequentie van de data, hoe beter je kan sturen. We hebben een school in de Bijlmer bemeterd. Het jaar hadden we uitgedraaid in kwartierwaarden. De school had een gecontracteerd vermogen van 600 kW, terwijl de school gemiddeld maar 230 kW afnam. De 600 kW was maar één keer per jaar nodig tijdens een groot buurtfeest, waarbij de installatie flink werd belast door de muziek en grote barbecues. Voor het eenmalig verhuren vroeg de school 1.800 euro, maar de school betaalde elk jaar bijna 10.000 euro aan de netbeheerder voor dat hoge gecontracteerde vermogen. Voor dat inzicht heb je dus data nodig.'  <

Tekst: Mari van Lieshout
Fotografie: Industrie