EW11 cover 600
Oktober 2020

Inzicht in energiestromen dankzij data

BAM lost verstoorde koelbalans op in Cultuurgebouw Hoofddorp

50 01

Het Cultuurgebouw in Hoofddorp is onlangs door BAM Bouw en Techniek voorzien van apparatuur die de energiestromen meet. Het doel is om inzicht te verkrijgen in de hoeveelheid energie die door de diverse gebruikers wordt afgenomen en in de tijdstippen waarop dit gebeurt. De gegevens worden gebruikt om een einde te maken aan een ontstane verstoring van de koelbalans in het gebouw en daarnaast om de installaties optimaal in te regelen.

Tien jaar geleden bouwde BAM het Cultuurgebouw in Hoofddorp. Indertijd een behoorlijk ambitieus project waarin bewust het thema duurzaamheid is meegenomen. Zo is onder meer lage temperatuurverwarming gerealiseerd en is de koelmachine door een slimme aanpassing in de software ingezet als warmtepomp.

Verstoorde koelbalans

Toen het onderhoud – als gevolg van een Europese aanbesteding – bij een andere partij kwam te liggen, verdween het gebouw voor BAM uit het zicht. Enige jaren geleden kwam er een hernieuwd contact tot stand, waarmee het bedrijf de mogelijkheid kreeg diverse rapportages van de afgelopen jaren in te zien. Rob Thorborg, projectleider Meet- en Regeltechniek bij BAM, stelde vast dat de opstelling iets té goed werkt, waardoor er de afgelopen jaar meer koude is opgeslagen dan afgenomen. ‘Dit is in principe op te lossen door de koelmachine weer in zijn originele staat terug te brengen en koude te laten wegvloeien. Het zou natuurlijk beter zijn om de beschikbare koude en het toekomstige overschot met een andere gebruiker te delen, zoals het nabijgelegen gemeentehuis’, vertelt hij.

50 02Het inregelen van de technische installaties in het Cultuurgebouw is complex door het over de dag heen wisselende energiegebruik van de verschillende ruimtes, zoals bibliotheek, theater en workshopruimte.

Optimaal afstemmen

Om een betrouwbare uitspraak te doen over de haalbaarheid van dit idee, had BAM meer informatie nodig over het energieverbruik van het pand. Door de vele ruimtes met bijna ieder een eigen functie - bibliotheek, theater, workshopruimte et cetera - is het energieverbruik van het gebouw namelijk zeer wisselend. Niet alleen per ruimte, maar ook over de dag heen. Ronald Borst, inbedrijfsteller Meet- en Regeltechniek bij BAM: ‘We zijn daarom gestart met het vervangen van de oude regelsystemen, zodat we de gegevens uit de bestaande systemen konden ontsluiten. Hiermee kunnen we niet alleen de verstoorde koelbalans aanpakken, maar hebben we vervolgens ook tot in lengte der dagen inzicht in het gebruik van de installaties. Met die gegevens kunnen we de installaties vervolgens optimaal afstemmen op het daadwerkelijke gebruik. Voor de energiebewuste gemeente Haarlemmermeer is het bovendien een uitgelezen kans om ‘groener’ te worden.’

Nieuwe routers en sensoren

Begin 2020 is begonnen met het vervangen van de oude regelsystemen en routers door Privasystemen. Ten eerste omdat de data hiermee eenvoudiger zijn te ontsluiten en anderzijds omdat deze systemen breed bekend zijn. Zo kan het Cultuurgebouw veel flexibeler schakelen tussen diverse aanbieders en zit het niet uitsluitend vast aan mensen die bekend zijn met de oudere, complexere apparaten.

50 03De toegevoegde waarde van het nieuwe regelsysteem is dat de installateur alle data boven water kan halen om het nabijgelegen stadhuis probleemloos aan te sluiten op het bestaande koelsysteem van het Cultuurgebouw.

Continu inzicht

Vlak voor de zomervakantie zijn de laatste werkzaamheden uitgevoerd en is het monitoringsysteem in bedrijf gesteld. Rob Thorborg: ‘We ontvangen nu de verschillende data via M-bus en hebben hiermee op ieder moment van de dag inzicht in het energieverbruik. We verwachten een piek in de avonduren wanneer het café open is en er cursussen, workshops en lezingen worden gegeven. Ook in het weekend zal er meer energie worden verbruikt, waarmee het Cultuurgebouw prima complementair is met het gemeentehuis dat vooral overdag open is en juist in de avonduren en het weekend gesloten. Maar ook overdag verwachten we in principe geen problemen. Uit de rapporten van afgelopen jaren bleek dat de koelunit zwaar is overgedimensioneerd. Vorig jaar is bijvoorbeeld op de hoogtijdagen, toen het zo warm was, 0,5 MW gebruikt voor koeling. De capaciteit is echter het dubbele.’

 

50 04Privasystemen vervangen de oude regelsystemen en routers, waardoor het Cultuurgebouw veel flexibeler kan schakelen.

In eigen beheer

Bijzonder van het project is tot slot dat BAM Bouw en Techniek de regeltechniek in eigen hand neemt. Ronald Borst: ‘Veel bouwbedrijven en installateurs besteden de regeltechniek uit omdat het vaak relatief complex is. Zeker bij een gebouw als het Cultuurgebouw, waar iedere ruimte op een andere manier wordt gebruikt, en op de meest uiteenlopende tijdstippen. Wanneer je ook verantwoordelijk bent voor het beheer, is het echter een toegevoegde waarde wanneer je toegang hebt tot de gegevens die je in staat stellen om een installatie optimaal in en af te regelen. Wij hebben mensen in dienst die goed thuis zijn in Priva en in staat zijn om alle data boven water te halen die we op een specifiek moment nodig hebben. We kunnen letterlijk tot op de bodem gaan. De verwachting is dat we hiermee kunnen aantonen dat het stadhuis probleemloos kan worden aangesloten op het bestaande koelsysteem van het Cultuurgebouw. In de loop van dit jaar weten we meer.’

Tekst: Marjolein de Wit - Blok
Fotografie: Bob Geilings en BAM