EW11 cover 600
Mei 2018

Slimme sensoren bieden tuinder grip op teeltproces

Real time data in de kas

EW-600x400De speciaal voor de agrarische sector ontwikkelde flexibele temperatuur-sensor meet bij Kwekerij Leo Van den Berg de gewastemperatuur.

Kennis van klimaatomstandigheden als temperatuur, luchtvochtigheid en het CO2-gehalte is van wezenlijk belang in de tuinbouw. Draadloze sensoren helpen telers om dit soort gegevens real time in te zien.

Het meten van klimaatgegevens die van invloed zijn op de teelt gebeurt al tientallen jaren op macroniveau, met klimaatcomputers en meetboxen. De gegevens die de tuinder hiermee verzamelt, geven hem op periodieke basis een beeld van de gemiddelde klimaatomstandigheden in de kas. Met behulp van geavanceerde sensortechnologie is het nu mogelijk om real time data in te zien van specifieke plekken in de kas. Hierdoor kan de teler zijn teeltstrategie tot in detail afstemmen op de situatie in de kas.

Plug-and-play

Het Amsterdamse bedrijf 30MHz is een van de koplopers op het gebied van draadloze sensoren voor toepassing in de kas. Volgens Niels Lauwers van 30MHz een vak apart. ‘Het is niet eenvoudig om draadloze netwerken toe te passen in een kas. Je hebt te maken met een slechte connectiviteit, waardoor de robuustheid van het netwerk heel belangrijk is. Met de staalbouw in een kas loop je qua verbinding vaak na honderd meter al spaak. Je moet daarom ingenieuze manieren vinden om de connectiviteit te waarborgen.’

‘De teler kan sneller en beter onderbouwd beslissingen nemen’

Die ingenieuze manier vond 30MHz. Het jonge bedrijf biedt tuinbouwers de gelegenheid om tot vierduizend draadloze sensoren aan te sluiten op een gateway, volgens een ‘plug-and-playprincipe’. ‘We helpen onze klanten bij de installatie van de sensoren, waarna het een principe is van stekker erin doen en gaan’, geeft Lauwers aan. ‘De teler kan vanaf dat moment real time de data inzien die de sensoren in de kas verzamelen. Hij kan daarbij zelf kiezen hoe vaak hij de nieuwste gegevens wil inzien. Die periodieke update kan variëren van eenmaal per dag tot eens per minuut.’

EW-Roel-Klapwijk-600x400Roel Klapwijk bij de Pointed Micro Climate-sensor: ‘Met sensoren meten we de ruimte-temperatuur en de bladtemperatuur.’

Alle data op één dashboard

De gegevens die de draadloze sensoren verzamelen, zijn zichtbaar in een dashboard dat 30MHz speciaal ontwikkelde om de data overzichtelijk en begrijpelijk weer te geven: Zensie. Lauwers: ‘Alle data kunnen worden geanalyseerd en gevisualiseerd in Zensie via tabellen, grafieken, heatmaps en foto’s. Deze visuele weergaven van de verzamelde statistieken zorgen ervoor dat het dashboard een dynamisch en intuïtief geheel vormt.’ Aan de hand van de gegevens die de sensoren naar Zensie sturen, kan de kweker sneller en beter onderbouwd beslissingen nemen bij het aansturen van het klimaat. Zo kan de teler bijvoorbeeld instellen dat hij per e-mail of sms op de hoogte wordt gebracht wanneer een bepaalde waarde een door hem ingesteld kritiek punt passeert.
Toch zagen zowel 30MHz, als de eerste tuinders die met de sensoren van het bedrijf aan de slag gingen, nog ruimte voor verbetering. ‘Telers kregen de data op macroniveau van de meetboxen en klimaatcomputers op een ander dashboard te zien dan de microgegevens van de sensoren’, aldus Lauwers. ‘Hierdoor moest de teler gegevens ophalen en inzien op twee verschillende platforms.’ Om kwekers tegemoet te komen bij het inzichtelijk maken van alle gegevens op micro- én macroniveau ging 30MHz eind januari dit jaar samenwerken met Sercom, een ontwikkelaar van klimaatcomputers. Door deze samenwerking kunnen telers met een klimaatcomputer van Sercom, het klimaatsysteem uitbreiden met de draadloze sensoren van 30MHz. Telers kunnen vervolgens zowel de gegevens op macro- én microniveau analyseren in Zensie of met SercoVision, het dashboard van Sercom.

Klantinput basis voor nieuwe toepassingen

Het initiatief van 30MHz om de samenwerking met Sercom op te zoeken, kwam onder andere voort uit verzoeken van telers die het sensorplatform al gebruikten. Lauwers geeft aan dat het doorvoeren van uitbreidingen op basis van wensen van gebruikers geen uitzondering is. ‘We komen zelf niet uit de agrarische sector, dus onze kennis over de tuinbouw is beperkt. Wat we merken is dat telers enorm veel weten van hun bedrijf, de gewassen en het maximaliseren van de opbrengst van de teelt. Kwekers zijn heel fanatiek in het finetunen van de teeltomstandigheden om zo het best mogelijke resultaat te behalen. We zien daarom elke feedback van hen als waardevolle informatie, waarmee we onze diensten kunnen uitbreiden of verbeteren. We houden de lijnen met de klant daarom zo kort mogelijk en praten veel met onze klanten. Een tuinder uit Someren vroeg ons bijvoorbeeld of het mogelijk was om de cumulatieve zonne-uren voor zijn paprika’s in kaart te brengen. Op basis van zijn wens maakten wij dit toen als algemene feature beschikbaar in het dashboard. We staan dus open voor suggesties om de data te visualiseren, op een manier die de kweker helpt om betere beslissingen te nemen.”

Doordat de sensoren van 30MHz samen met de klimaatsystemen en meetboxen veel gegevens verzamelen, dringt al snel de vraag op hoe veilig het systeem van 30MHz is. ‘Alle data die de teler via ons sensorplatform verzamelt, is van de teler’, stelt Lauwers gerust.

‘Dat principe is heel belangrijk binnen ons bedrijf. Dat lijkt misschien een open deur, maar het komt meer dan eens voor dat verzamelde gegevens door bedrijven worden doorverkocht aan derde partijen. De data die telers met behulp van onze producten verzamelen, is enkel beschikbaar voor de teler zelf. Hij kan vervolgens zelf kiezen of en met wie hij die gegevens deelt.’ De gegevens die via de gateway naar Zensie worden verstuurd zijn versleuteld, zodat mensen die op de frequentie van de gateway komen niets met de informatie kunnen. 30MHz garandeert daarmee de veiligheid van het platform. De gegevens zijn beveiligd met Amazon Cloud Security procedures.
Naast veiligheid staat 30MHz er ook voor in dat het platform altijd blijft werken. Het bedrijf is ontstaan vanuit het cloud consultancybedrijf 9apps, expert op het gebied van onder meer cloud computing, systeemarchitectuur en distributed & embedded software. ‘Een speciale tool van 9apps zorgt ervoor dat de digitale situatie ‘up and running’ blijft’, zegt Lauwers. ‘Zolang er internet is, zorgt ons platform ervoor dat de data bij de teler blijven binnenkomen.’

‘Inzichtelijkheid van sensorplatform pluspunt’

Bij Kwekerij Leo van den Berg hangen sinds december 2017 zes draadloze sensoren die het klimaat bij de paprika’s op gewasniveau meten. ‘Met de sensoren van 30MHz meten we de ruimtetemperatuur en de bladtemperatuur bij de paprika’s’, zegt Roel Klapwijk, parttime teeltspecialist bij de kwekerij. ‘Het is essentieel om te weten wat er exact gebeurt in de kas, en met deze sensoren is het mogelijk om per blad of vrucht de klimaatgegevens in te zien. Die inzichtelijkheid is een groot pluspunt van de sensoren. Dat je de sensoren overal kunt plaatsen, is ook een groot voordeel. Met een sensorplatform hoef je als teler niet meer door de kas te lopen om de gegevens op te halen. De gegevens komen naar je toe op een overzichtelijk platform. Daarnaast kun je instellen dat je een waarschuwing krijgt per mail of sms wanneer een klimaatfactor boven of onder een kritieke waarde komt. Doordat de data real time in het dashboard verschijnen is het ook mogelijk om terug te kijken hoe het klimaat zich ’s nachts heeft ontwikkeld. Zo kun je bijvoorbeeld kijken of de manier waarop je de klimaatcomputer instelt, ook ’s nachts het beoogde effect heeft. Het platform voor draadloze sensoren is nu nog relatief nieuw, maar uiteindelijk wil je als teler toe naar een situatie waarbij de data van alle sensoren te integreren zijn op alle types klimaatcomputers. In het ideale toekomstplaatje ageert de klimaatcomputer dan automatisch wanneer bepaalde klimaatfactoren boven of onder een kritieke waarde komen, afhankelijk van de instellingen van de teler.’

Klein beginnen

Met een gateway waar vierduizend sensoren op kunnen worden aangesloten, lijken de mogelijkheden met 30MHz eindeloos. Het bedrijf raadt tuinders die geïnteresseerd zijn in een sensorplatform echter aan om klein te beginnen. ‘We vragen kwekers om zelf na te denken wat ze nodig hebben binnen hun bedrijf’, geeft Lauwers aan. ‘Met onze gateway, de 30MHz Mother, is het mogelijk om onder alle omstandigheden data van sensoren te verwerken. Daar kunnen we duizenden sensoren op aansluiten, maar het is aan de teler om te zeggen wat voor sensoren hij nodig heeft. Het is te vergelijken met een Lego-bouwset, waarbij de gebruiker zelf bepaalt wat voor ‘steentjes’ hij toevoegt.’
Die ‘steentjes’ hoeven overigens niet per se van 30MHz te zijn; de gateway van 30MHz kan ook data ontvangen van sensoren die door andere bedrijven op de markt zijn gebracht. Het verdienmodel van 30MHz is dan ook niet gericht op het verkopen van draadloze sensoren. ‘Onze klanten betalen eenmalig voor de aanschaf van de gateway en eventuele andere hardware die zij aanschaffen. Daarnaast betalen ze €25,- per maand voor de gateway en maximaal €4,- per aangesloten sensor voor de data.’ Het precieze bedrag dat de klanten kwijt zijn aan gebruikskosten voor de data is afhankelijk van hoe frequent zij data-updates willen ontvangen. Zo zijn de gebruikskosten voor een sensor die elk uur gegevens doorgeeft goedkoper dan wanneer de teler een sensor gebruikt die elke minuut data doorstuurt. De teler kan dus via zijn eigen instellingen zelf bepalen hoeveel hij maandelijks uitgeeft aan het sensorplatform.’ <

Tekst: Leo Hoekstra
Fotografie: Eric de Vries