Lianda Sjerps-Koomen van Rc Panels: ‘Het consortium waarvan wij deel uitmaken, bouwt een fabriek waar in 2025 25 duizend prefabpakketten met geïntegreerde energiesystemen voor woningrenovaties van de band rollen.’

Ook in Dokkum en Tiel prefabfabrieken

Ook andere bedrijven in het consortium Future Factory beschikken nu al over een innovatieve prefabfabriek. Bouwgroep Dijkstra Draisma (BGDD) heeft sinds 2016 in Dokkum een lopende productiefaciliteit voor woningrenovatie en nieuwbouwwoningen. De onderneming is behalve producent ook zelf aannemer en is een van de pioniers in het automatisch produceren met robots. Factory Zero in Tiel, een andere partner binnen het consortium, loopt voorop in de ontwikkeling van slimme geïntegreerde installaties voor comfort en energie in prefabmodules, die snel en betrouwbaar te installeren zijn. In Itho Daalderop heeft het Future Factory-consortium nog een partner die een prefab-fabriek heeft gebouwd in Tiel. In deze fabriek produceert Itho Daalderop warmtepompen en wtw-units voor woningrenovaties.

‘De prefabpakketten moeten uiteindelijk toepasbaar zijn op circa 3,5 miljoen woningen’

Driefasenplan

Future Factory heeft innovatieteams die onderzoeken hoe de prefab-onderdelen sneller en goedkoper zijn te realiseren. De deelnemers produceren hun prefabproducten nu nog in hun eigen fabrieken, maar uiteindelijk gaan zij de op maat gemaakte prefabpakketten produceren in een gezamenlijke fabriek. ‘Om daar te komen’, vertelt Sjerps-Koomen, ‘hebben we met alle partijen een plan uitgestippeld dat uit drie fases bestaat. Op dit moment zijn we bezig met de eerste fase, waarin we onderzoek doen en twee ‘eerste generatie’, prototype productiefaciliteiten willen creëren. Deze krijgen een capaciteit van circa tweeduizend woningrenovaties per jaar en er wordt gewerkt aan materiaal- en procesinnovaties om de kostprijs van de renovatiepakketten omlaag te brengen. Voor de eerste fase hebben we twee jaar uitgetrokken. In de tweede fase werken we aan de tweede generatie van onze ‘fieldlab’-fabrieken, waarin we nieuwe producten en productiewijzen uittesten en doorgroeien naar 5.000 prefabpakketten per jaar. Tijdens de derde fase gaan we naar een fysieke productiefaciliteit met een capaciteit van 25.000 woningerenovaties per jaar. In deze ‘fabriek’ produceren we dan dak- en gevelelementen met daarin geïntegreerde energiesystemen voor woningen die veel voorkomen. Onze prefabpakketten voor woningrenovaties moeten uiteindelijk toepasbaar zijn op circa 3,5 miljoen woningen in Nederland.’ Deze derde en laatste fase voor het ambitieuze prefab-project duurt volgens Sjerps-Koomen een jaar. ‘We werken in het vijfjarenprogramma niet alleen aan de techniek in de producten en productie, maar ook aan de verbetering van verschillende marktcondities. Denk daarbij aan passende meet- en certificeringsmethodes voor geïntegreerde producten en slim gedigitaliseerde verkoopkanalen, waar de consumenten deze van tevoren kunnen inzien en aanschaffen. In de toekomst zal de consument ook zelf vorm kunnen geven aan de renovatie. Duurzaam huis-design, zoals je nu online je eigen sportschoenen kunt ontwerpen.’

In de prefabfabriek van RcPanels rollen complete wanden en daken van de band.

Kostendaling

Sjerps-Koomen geeft aan dat de ‘missiegedreven’ werkwijze van het consortium vraagt om concrete doelstellingen, maar de weg naar het doel kan worden aangepast. ‘De doelgerichte, integrale manier van werken – met alle stappen van aanschaf tot en met onderhoudsfase – biedt ruimte aan creatieve oplossingen. Je kunt bijvoorbeeld de montagestap optimaliseren, maar misschien bereik je wel meer door het product zelf anders te ontwerpen, waardoor het monteren eenvoudiger wordt. Het is bijzonder om te zien hoe de partijen daarbij kritisch durven te kijken naar functies en rollen, ook die van henzelf. Uiteindelijk denken we zowel in de fabriek als op locatie een kostendaling te realiseren van 20 procent door innovatie en ketenintegratie en 20 procent door schaalvergroting.’

Vormvrije installaties

Future Factory stelt een aantal eisen aan de toekomstige installatiemodules die als onderdeel van het prefabpakket uit de fabriek komen. Behalve een hoge kwaliteit en zo laag mogelijke kosten is vormvrijheid een belangrijke randvoorwaarde voor deze installatiemodules. ‘De meeste warmtepompen worden in een soort koelkastachtige vorm geleverd, waarna deze nog ergens in het huis moet worden toegepast’, zegt Sjerps-Koomen. ‘Bij vormvrije installaties kunnen de installaties makkelijker worden ingepast. Bijvoorbeeld prefab geïntegreerd als onderdeel van een dak of gevel. Een mooi voorbeeld is de gestandaardiseerde installatiemodule van Factory Zero en de installatiekolom die in het trapgat past bij het project van de Modulefabriek.’ Heel belangrijk volgens Sjerps-Koomen is dat de installaties goed bereikbaar zijn en niet te veel ruimte innemen. Daarnaast moeten de installaties op termijn te vervangen zijn – ook door installaties van andere fabrikanten – en plug-en-play zijn te installeren.

Future Factory levert straks gevels met geïntegreerde duurzame installaties.

Rol voor installateur

Binnen het einddoel dat Future Factory voor ogen heeft, levert de fabriek een prefab-product op dat geïntegreerde geveltechnologie, duurzame energieproductie, slimme verwarmings- en koelsystemen en nieuwe productie- en assemblagetechnieken bevat. Dit roept de vraag op welke rol er bij het renovatieproces overblijft voor de installateur. Volgens Sjerps-Koomen hoeven installateurs zich geen zorgen te maken. ‘We hebben in Nederland momenteel bij lange na niet genoeg installateurs om de in het klimaatakkoord beoogde 200.000 woningrenovaties per jaar te halen. Dit project zal een bijdrage leveren om dit aantal wél te kunnen halen, zonder dat het ten koste gaat van het aantal opdrachten van bestaande installateurs.’ Ze geeft verder aan dat installateurs er ook voor kunnen kiezen zich aan te sluiten en zelf actief te worden met nieuwe installaties zoals die bij de Future Factory of andere prefab-projecten. ‘We merken dat werknemers graag voor innovatieve en duurzame bedrijven willen werken. De partners van Future Factory hebben al verschillende werknemers in dienst die uit de installatiesector afkomstig zijn. Ik denk dat het voor installateurs zelf ook wat extra werkplezier geeft om aan dit soort projecten te werken. Het heeft maatschappelijk belang, je werkt namelijk mee aan de klimaatdoelstellingen, en je werkt samen met mensen uit hele andere sectoren en met andere competenties.’

Vereenvoudigen installatieproces

In de huidige fabrieken voor Future Factory werken behalve mensen met een verleden in de installatiewereld ook mensen die uit de bouwsector komen, game-developers, ICT-specialisten, industrieel ontwerpers, elektrotechnici en mensen uit de productietechnologie. Rc Panels levert momenteel vooral ‘klassiek’ aan verschillende aannemers, die de producten vervolgens aan hun klanten leveren. ‘Dat zijn vooral woningcorporaties’, licht Sjerps-Koomen toe. ‘Er is ook al interesse getoond door particulieren, maar die moeten met het oog op de schaalbaarheid van de prefabpakketten nog even geduld hebben. De toekomstige fabriek zal onder andere door nog verdergaande digitalisering het ook voor die groep bereikbaar maken.’ De installatiemodules van Future Factory worden nu nog geïnstalleerd door installateurs, maar Sjerps-Koomen spreekt de hoop uit dat in de toekomst ook mensen met minder kennis over installatietechniek de module kunnen aansluiten. ‘De bedoeling is dat de prefabpakketten straks geïntegreerde installatiemodules bevatten die zo eenvoudig zijn aan te sluiten, dat bij wijze van spreken de bestuurder van de vrachtwagen die de prefabpakketten aflevert dit kan doen.’

Tekst: Leo Hoekstra
Fotografie: Vincent Hartman

Meer weten over de nieuwste installatietechnieken en de laatste richtlijnen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis tweewekelijkse nieuwsbrief.