Mei 2024
Samenwerken aan duurzaam en circulair cv-onderhoud
Driehoek corporatie, fabrikant en installateur cruciaal
Woningcorporatie De Woonplaats uit Enschede wil haar hele bezit (16.500 woningen) in 2050 niet alleen energieneutraal hebben, maar ook 100 procent circulair. Een zogenoemde RGS-overeenkomst met Wassink Installatie en ketelfabrikant Atag Verwarming is een grote stap in de goede richting. De drie partijen werken daarin samen bij onderhoud en vervanging van oude ketels en hebben veel aandacht voor circulariteit door gebruik van refurbished onderdelen en uitwisseling van ketels tussen corporaties onderling.
Natuurlijk moet een installateur vaak het voortouw nemen om het huis van zijn klant te verduurzamen, maar steeds vaker pakken opdrachtgevers het initiatief. Een goed voorbeeld is De Woonplaats. De Enschedese corporatie heeft een duurzaamheidsbeleid waarin de installateur mee moet. Zo streeft de corporatie ernaar om in 2050 alle 16.500 woningen energieneutraal én honderd procent circulair te hebben. Dat betekent naast circulair bouwen ook circulair onderhouden, zowel bouwkundig als installatietechnisch.
En dat doet de corporatie graag samen met andere partijen, zoals in dit geval installateur Wassink en ketelfabrikant Atag. Kay Geurtse, teamleider van het Bedrijfsbureau bij De Woonplaats, vertelt dat de corporatie al vanaf 2012 een RGS-overeenkomst heeft met Wassink op het gebied van cv-onderhoud. ‘Met dit ‘Resultaatgericht Samenwerken’ waren wij voorlopers in de markt. Het is een bewijs van het vertrouwen dat we in deze partners hebben, en de wens om met elkaar in een langdurige relatie te investeren. Jaarlijks evalueren we onze gezamenlijke gedachten over onder meer kwaliteit, proces, efficiëntie, circulariteit, resultaatgerichtheid, en kosten/opbrengsten.’
‘Het idee is om een cv-ketel van minder dan tien jaar oud bij vervanging of bij renovatie van onze sociale huurwoningen maximaal te hergebruiken’, legt Geurtse uit. ‘Wassink Installatie zorgt voor demontage, transport en opslag, waarna de cv-ketel inclusief het complete onderhouds/servicelogboek naar Atag gaat. Die beoordeelt op een speciaal daarvoor ingerichte productielijn of het toestel voor revisie in aanmerking komt of wordt gedemonteerd om onderdelen te kunnen hergebruiken. Atag stelde bovendien voor om deze cv-ketels in een hybride configuratie in te zetten naast een lucht-waterwarmtepomp.’
Zeven ambities
Die integrale insteek is ook verwoord in het visiedocument dat bij de overeenkomst is gevoegd. ‘Dat is een plan met zeven ambities om het cv-onderhoud zo breed mogelijk te verduurzamen’, licht Stef Oude Sanderink toe. Hij is bij De Woonplaats werkzaam als Projectmanager bij nieuwbouw en groot onderhoud.
‘De eerste doelstelling is de toepassing van gereviseerde onderdelen. Daarin is ook het monitoren van de storingsgraad opgenomen. Want ook al heeft De Woonplaats met Wassink een all-in contract waarbij een eventueel oplopende storingsfrequentie ons financieel geen pijn doet, we willen de bewoner niet te veel belasten met allerlei storingen.’ Daarnaast zet de corporatie in op het zogeheten ‘Woco2Woco’, voluit: van woningcorporatie naar woningcorporatie. In dit regionale initiatief worden materialen, bouwdelen en producten die bij de ene corporatie worden geoogst, na eventuele herbewerking hergebruikt bij een andere woningcorporatie. Oude Sanderink: ‘Zo kwam via een andere corporatie een aantal ketels binnen dat daar niet direct konden worden herplaatst, terwijl ze bij ons heel mooi in het plaatje van dat moment vielen. Dat scheelt opslag of afval voor die betreffende corporatie, terwijl wij bespaarden op de grondstoffen van nieuwe ketels.’
Rob Tanck
hoofd bedrijfsbureau Wassink Installatie
‘Wij werken al heel lang samen met De Woonplaats. Na enkele jaren toonden de monitoringsdata aan dat er verbeteringen te zien waren. Onder meer op het gebied van klanttevredenheid, aantal storingen, werkelijke uitval, afkeur van installaties en voortgangsbewaking. Die stijgende lijn wilden we voortzetten en daaruit is uiteindelijk het idee voor een RGS-overeenkomst geboren. De ambities van De Woonplaats en die van ons liepen aanvankelijk nog niet parallel met de ambities op dit gebied van ketelleveranciers. Atag was uiteindelijk een van de twee partijen die samen met Wassink de uitdaging aandurfde en met wie ook goede en concrete afspraken over garantie, onderdelen, onderhoud en plaatsing van cv-ketels konden worden gemaakt. Met die fabrikant is in 2012 de doorlopende samenwerkingsovereenkomst gestart met als vertrekpunt een minimale looptijd van achttien jaar, parallel aan de levensduur van de cv-ketel. De doelstellingen binnen de RGS-samenwerking passen uitstekend bij onze visie en ambitie op het gebied van duurzaamheid, kwaliteit en circulariteit. Op twee punten zijn we al ver gevorderd, namelijk het herplaatsen van bestaande cv-ketels en het toepassen van refurbished onderdelen. Wat in de samenwerking goed is geweest, is dat we alle aspecten op het gebied van onder meer veiligheid, kwaliteit, levensduur, bestaande ketelbestand, logistiek en kosten hebben besproken; daarbij zijn de kansen en risico’s goed in beeld gebracht en verwerkt in een plan van aanpak. Dit wordt nu ook toegepast in de praktijk, en het is voor ons vanzelfsprekend dat we de komende jaren, gezien de opgave, de samenwerking nog verder uitbouwen en de ambities binnen het lopende RGS-contract blijven invullen.’
Verpakkingsmanagement
De derde doelstelling is de verlenging van de levensduur van ketels van achttien naar eenentwintig jaar. Het mes snijdt volgens Oude Sanderink daarbij aan drie kanten. ‘Uitstel van vervanging levert enerzijds kostenreductie op voor de corporatie, en anderzijds winst in duurzaamheid door minder grondstoffen en energie voor de productie bij Atag, terwijl er ook nog minder logistieke CO2-uitstoot is door de hele keten.’
Doelstelling vier richt zich op verpakkingsmanagement. Hoeveel plastic of karton zit om elk onderdeel dat bij de bewoner komt? Vooral voor gereviseerde onderdelen onderzoekt Atag of ze deze in een kratje bij Wassink kunnen aanleveren. Doelstelling vijf is het realtime monitoren van de prestaties van de cv-ketels. Doel is om te checken of gereviseerde onderdelen naar behoren functioneren en om de operationele levensduur nog verder op te rekken. Maar ook voor het optimaliseren van de installatie en het bepalen van de service- en onderhoudsbezoeken, waarmee interessante CO2-uitstootwinst valt te behalen.
‘De partijen kunnen kennis delen en gezamenlijk de beste oplossingen realiseren’
Maatschappelijke doelstellingen
De laatste twee doelstellingen van het visiedocument hebben een meer maatschappelijke dimensie. Zo wordt er actief geïnvesteerd in bewonerscommunicatie, waarbij het accent ligt op het bewust maken van de invloed van gedrag op de prestaties, het energiegebruik en levensduur van een installatie. Geurtse: ‘Onze interne verhuurmakelaar die de sleuteluitgifte doet, legt daarom goed uit hoe de installatie werkt. En we hebben ook een energieconsulent die daarin een rol vervult. Bovendien heeft Wassink recent een bewonersconsulent in dienst genomen. Vanaf 2026 moeten cv-ketels in veel gevallen worden vervangen door een duurzaam alternatief. De bewonersconsulent kan bewoners meenemen door dit goed uit te leggen.’ De zevende duurzame doelstelling tot slot, is de eis dat bij elk project de opdrachtnemer vijf procent van de opdrachtwaarde investeert in social return; bijvoorbeeld via de inzet van een sociale werkvoorziening of scholing.
Laatste vijf procent
Geurtse meent dat samenwerking tussen corporatie, fabrikant en installateur onontbeerlijk is voor het halen van de circulaire doelen rond de verwarmingsinstallaties. ‘Installateurs beschikken over expertise op het gebied van installatie, onderhoud en reparatie van cv-ketels. Cv-fabrikanten hebben diepgaande productkennis. En woningcorporaties hebben expertise in het beheer en onderhoud van woningen, en een routekaart die ze hanteren richting een energieneutraal bezit. Door met elkaar op te trekken, kunnen die partijen hun kennis delen en gezamenlijk de beste oplossingen realiseren voor circulair onderhoud van cv-ketels.’ Bijna alles loopt inmiddels, maar op het gebied van revisieonderdelen komt de laatste vijf procent er net niet door, ziet Oude Sanderink. ‘Bepaalde onderdelen in een cv-ketel vormen een echt veiligheidsissue. Maar uiteraard stoppen we niet voordat we ook daarvoor met elkaar een oplossing hebben gevonden.’
Eugène Wissing
Strategy Senior Manager Atag Verwarming
‘Al sinds 2012 is er een intensieve samenwerking. Dat omvat een voor de woningcorporatie op maat gemaakt onderdelengarantieplan van achttien jaar dat Atag met Wassink heeft afgesloten. Daarbij was al snel duidelijk dat veel op basis van vertrouwen moest gaan, aangezien een dergelijke afspraak en de daarbij behorende verantwoordelijkheden zich niet in een juridisch stuk lieten dichttimmeren. Door de korte lijnen en regelmatige contacten bleek deze vorm van samenwerken echter goed te werken. Dat heeft geleid tot het genoemde RGS vanaf 2018.’ ‘De afgelopen twee jaar hebben we ook hard gewerkt met Wassink en De Woonplaats aan een zogeheten TCO-model. Daarbij kunnen we voor iedere woning diverse installatietechnieken laten doorrekenen, wat de corporatie helpt om inzicht te krijgen in de voor de toekomst te maken keuzes. Atag verwerkt binnen de samenwerking refurbished onderdelen, zoals een pomp, ventilator, driewegklep en platenwisselaar. Aangezien steeds meer partijen deze markt oppakken, zoals groothandelspartners Rensa en Wasco en hergebruik- en recyclingondernemingen als Refurn, zullen wij het refurbishen vooralsnog niet zelf doen. Ook maken we nog een uitzondering voor onderdelen die deel uitmaken van het veiligheidscircuit. Die vervangen we om veiligheidsredenen altijd door een origineel onderdeel.’
Ook verpakkingsloos leveren gaat voor Atag vooralsnog een stap te ver. ‘Puur vanuit het risico op beschadigingen; daarentegen zorgen we er wel voor dat de verpakking uit gerecycled materialen bestaat. Voor gereviseerde onderdelen zien we dat een partij als Rensa al met de kratjesmethode werkt. En wat betreft de maatschappelijke doelstellingen investeren wij, samen met Wassink en De Woonplaats, graag tijd in bewonersavonden.
Tekst: Kerstin van Tiggelen
Fotografie: De Woonplaats
Meer weten over de nieuwste installatietechnieken en de laatste richtlijnen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis tweewekelijkse nieuwsbrief.