Januari 2024
Wat moet ik weten over de Wet Kwaliteitsborging?
Op 1 januari is de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking getreden. Met de introductie van een nieuw stelsel van kwaliteitsborging voor bouwwerken beoogt de wetgever de totstandkoming van bouwwerken die aan de regels voldoen. Die regels versterken de positie van de particuliere en zakelijke bouwconsument. Wat gaat een installateur merken van deze wet? Fabiënne van Dormael, juridisch vakspecialist bij Techniek Nederland, geeft antwoord op de belangrijkste vragen.
Eerst nog even terug. Waarom hebben we een Wet kwaliteitsborging voor bouwwerken?
‘De wet beoogt vooral de consument te beschermen bij het afsluiten van contracten met aannemers (en dus ook installateurs). Aanleiding was een aantal incidenten met het instorten van een in aanbouw zijnde parkeergarage in Eindhoven en afbrekende balkons in Leeuwarden en Groningen. Het doel van deze wet is het verbeteren van de bouwkwaliteit en het verbeteren van de positie van de consument in aannemingsovereenkomsten.’
Is de wet direct in werking getreden voor alle bouwprojecten?
‘Het publiekrechtelijke deel van de wet geldt sinds 1 januari 2024 eerst alleen voor nieuwbouw gevolgklasse 1 en alleen voor vergunningsaanvragen die na 1 januari zijn ingediend. Medio 2024 wordt de wet geëvalueerd en besloten of het publiekrechtelijke deel voor verbouwingen per 1 januari 2025 ingaat. Het privaatrechtelijke deel gaat wel direct gelden vanaf 1 januari 2024, voor zowel nieuwbouw als verbouw.’
In welke situaties is de Wet van toepassing?
‘De wet geldt sinds 1 januari dus uitsluitend voor nieuwbouw van bouwwerken in gevolgklasse 1 ten aanzien van het publiekrechtelijke gedeelte. Daaronder vallen woningen en eenvoudige bedrijfsgebouwen, dus geen flats, grote openbare gebouwen en industriegebouwen. Het is een categorie bouwwerken waarbij het onverhoopt niet voldoen aan de Bbl (voorheen Bouwbesluit 2012) slechts beperkte persoonlijke gevolgen heeft, aldus de wetgever. Het privaatrechtelijke gedeelte geldt voor alle aanneming van bouwwerken vanaf 1 januari 2024.’
'Kwaliteits-borger komt bouw-proces controleren'
Wat zijn precies de gevolgen voor installateurs?
‘Het hele bouwproces gaat op de schop en dan met name de administratieve kant daarvan. In plaats van een preventieve toetsing van de vergunningaanvraag door de gemeente, komt de private kwaliteitsborger om de hoek kijken. Dit is een nieuwe partij in het bouwproces die middels instrumenten voor kwaliteitsborging tijdens het bouwproces gaat controleren of er aan alle bouwtechnische voorschriften wordt voldaan. De installateur is daar vaak onderdeel van. Maar het is aan de opdrachtgever om de kwaliteitsborger in te schakelen. Dat zal de installateur doorgaans dus niet doen. Daarnaast zijn er drie wijzigingen van privaatrechtelijke aard in het Burgerlijk Wetboek die van belang zijn voor installateurs bij aanneming van een bouwwerk: de waarschuwingsplicht, wijzigingen in de aansprakelijkheid na oplevering; en de verplichting van een opleverdossier.’
Wat houdt de waarschuwingsplicht in?
‘Tot nu was er ook altijd sprake van een waarschuwingsplicht. Een installateur moest zijn opdrachtgever waarschuwen voor onjuistheden in de opdracht. Bijvoorbeeld dat hij op basis van een tekening kon aangeven dat – als je het zo zou uitvoeren – er bijvoorbeeld kans is op een lekkage. Nu voegt de wetgever daar aan toe dat je dat schriftelijk moet doen en ondubbelzinnig. Je moet uitleggen wát er niet klopt, waaróm het niet klopt en wat de gevolgen zijn. Van belang is, dat er géén overgangsrecht van toepassing is. De eis is dus direct gaan gelden op 1 januari, ook bij lopende contracten.’
Fabiënne van Dormael.
Moet ik nu al mijn lopende contracten doorvlooien om – met terugwerkende kracht – alle onvolkomenheden in het contract boven water te halen?
‘Nee, dat hoeft niet. Het gaat nog steeds om fouten of onjuistheden in contracten die de installateur kende of behoorde te kennen. Dat je moet waarschuwen is niet veranderd, maar wel de wijze waarop je moet waarschuwen. Maar dat kán dus ook om een oude opdracht gaan waarvoor de handtekening al is gezet vóór 1 januari 2024. Bij overeenkomsten met consumenten mag je nooit van afwijken van deze waarschuwingsplicht. Bij zakelijke klanten mag je die plicht beperken. Dat is opgenomen in de Algemene Leveringsvoorwaarden Installerende Bedrijven versie 2024 (ALIB 2024). Overigens blijft mijn advies wel om te waarschuwen wanneer er bijvoorbeeld evident sprake is van een fout in het ontwerp.’
Wat houdt de verplichting tot het overhandigen van een opleverdossier in?
‘Als installateur moet je op het moment dat je de opdrachtgever in kennis stelt dat het werk klaar is, een ‘opleverdossier’ aanleveren. Dat bevat tekeningen en berekeningen over de installaties, een beschrijving van de toegepaste installaties, de gebruiksfuncties en informatie die nodig is voor het gebruik en onderhoud van het bouwwerk. Het uitgangspunt is dat je volledig inzicht moet geven in nakoming van de overeenkomst. Eventueel is de NPR 8092 te gebruiken bij het opstellen van het consumentendossier. Veel installateurs waren gewend om bijvoorbeeld pas enkele weken na oplevering de revisietekeningen toe te sturen. Dit zal nu dus eerder, namelijk bij oplevering moeten gebeuren. Het handigst is om in de aannemingsovereenkomst op te nemen welke documenten in het opleverdossier bij oplevering zullen worden afgegeven.’
Wat is de verandering in de Wbk met betrekking tot de aansprakelijkheid?
‘Vanaf 1 januari blijf je als opdrachtnemende installateur aansprakelijk voor alle gebreken die niet eerder zijn ontdekt, in het geval het gebrek aan jou is toe te rekenen. Na oplevering was je voorheen als installateur niet meer aansprakelijk voor gebreken die de opdrachtgever op het tijdstip van oplevering redelijkerwijs had moeten ontdekken. Je was na oplevering uitsluitend aansprakelijk voor verborgen gebreken (tenzij het gebrek niet aan installateur toe te rekenen). Dat is anders geworden: De installateur blijft na oplevering ook aansprakelijk voor gebreken die bij oplevering niet zijn ontdekt dus feitelijk alle gebreken (tenzij het gebrek niet aan de installateur toe te rekenen is).’
Het werk wordt er voor mij als installateur niet leuker op?
‘Ik denk dat als je je werk goed doet en dat kunt aantonen, er niet zo heel veel aan de hand is. De nieuwe wet vereist wel iets meer zorgvuldigheid bij het aangaan van een overeenkomst en het vastleggen van hetgeen je hebt uitgevoerd. Veel installateurs voeren veel van de nu doorgevoerde wetswijzigingen in de praktijk al jaren uit. Op de website van Techniek Nederland vinden leden een zogenoemde wetwijzer. Die tool leidt je in stapjes door de wet heen.’
Tekst: Paul Smorenburg
Fotografie: iStock, Stefan Segers