Oktober 2021
‘We willen bedrijven die de energietransitie versnellen, financieel stimuleren’
Interview met Leo Holwerda, directeur Capital bij Invest-NL
De club van 1,7 miljard, wordt Invest-NL soms gekscherend genoemd. Sinds 2020 investeert deze ‘impact investor’ in bedrijven en projecten met plannen om de transitie naar een CO2-neutrale economie te versnellen. Leo Holwerda is verantwoordelijk voor de investeringsactiviteiten van Invest-NL. ‘Jonge bedrijven die klaar zijn om groter te worden, ontbreekt het vaak aan kapitaal. Zonde, want daarmee worden nieuwe technologieën in de kiem gesmoord. Met onze financiële steun maken wij het Nederland van -morgen mogelijk.’
Willen we de transitiedoelstellingen behalen, dan moet Nederland snel duurzamer en innovatiever. Dat vraagt om ondernemers met toewijding, geduld en kapitaal. Ondernemers met echt goede plannen. En ja, die zijn er zeker! Op initiatief van de Nederlandse overheid biedt Invest-NL hen directe en indirecte middelen om die plannen te realiseren. Op dit moment staat de teller op 24 investeringen. Dat is bijna 400 miljoen euro slagkracht voor bedrijven die werken aan een Nederland zonder CO2-emissie. Leo Holwerda, directeur Capital bij Invest-NL: 'We hebben nog niet direct geïnvesteerd in de installatiesector, maar die sector heeft zeker de innovatiekracht om de transitie naar een CO2-neutrale en circulaire economie mogelijk te maken. Durf groot te denken!’
Wie komen in aanmerking voor zo’n investering?
‘Invest-NL is een ‘impact investor’. Als wij investeren of ons ergens aan verbinden, dan staat het maximaliseren van maatschappelijk rendement – impact dus – op de eerste plaats. Niet alleen op het moment dat we financieren, maar zolang we het bedrijf in de portefeuille hebben. We richten ons vooral op ondernemingen en projecten die een carbonneutrale en circulaire economie dichterbij brengen.’
‘Alle sectoren krijgen te maken met de transitie, maar wij denken dat onze toegevoegde waarde het grootst is in de gebouwde omgeving, industrie, logistiek en agrifood. Bedrijven en projecten die zich richten op bijvoorbeeld elektrificatie van warmte, collectieve warmtesystemen inclusief opslag, distributie en isolatie hebben onze speciale aandacht.’
'De installatiebranche bezit de innovatiekracht om de transitie mogelijk te maken'
Dan zit de installatiesector dus goed!
‘Wie weet. Op onze website staat een Quick Scan met vijf concrete vragen die aangeven of je in aanmerking komt voor financiering. We willen natuurlijk zeker weten dat een bedrijf en/of project levensvatbaar is. Voor technologische ontwikkelingen wordt bijvoorbeeld scherp gekeken naar de doorlooptijd tot marktintroductie. Verder moet er een gekwalificeerd managementteam aan het roer staan en is er altijd minstens één professionele, private co-investeerder betrokken.’
Om wat voor bedragen gaat het eigenlijk?
‘De totale financieringsaanvraag, dus inclusief andere investeerders, moet groter zijn dan 10 miljoen euro. Invest-NL verschaft maximaal 50 procent van dat risicokapitaal, variërend van 5 miljoen tot 50 miljoen euro. We investeren dat geld direct in bedrijven of indirect via fondsen en de looptijd stemmen we af op de behoefte en het doel van de financiering. Voorwaarde is sowieso dat we ‘additioneel’ zijn, dus onze financiering mag geen private financiers verdringen. Of anders gezegd, zonder deelname van Invest-NL zou een plan niet tot stand kunnen komen.’
Zijn jullie echt nodig?
‘Ja. Scale-ups, jonge bedrijven die klaar zijn om groter te worden, hebben in Nederland vaak moeite om investeerders te vinden, ondanks hun innovatieve ideeën. Zonde, want daarmee worden nieuwe technologieën in de kiem gesmoord. Er is ten opzichte van het buitenland te weinig geld voor dit segment, waardoor Nederlandse bedrijven minder snel kunnen groeien dan internationale concurrenten. Daar kunnen wij helpen; met onze financiële steun maken wij het Nederland van morgen mogelijk. In het bijzonder willen we bedrijven die de energietransitie versnellen stimuleren. Ook daar is een tekort aan risicokapitaal, blijkt uit onderzoek: er is tot 2030 in Nederland zo’n 200 miljard euro beschikbaar, terwijl er 330 miljard euro aan investeringen nodig is.’
‘We kunnen onmogelijk dat hele financieringsgat dichten. En er zijn ook projecten die voor ons te groot zijn. Maar we kunnen er bijvoorbeeld wel voor zorgen dat projecten die net niet rondkomen dat laatste zetje krijgen. En als zo’n duurzaam energietransitie-project dan slaagt, zullen andere investeerders ook meer interesse krijgen.’
Jullie nemen de koudwatervrees weg?
‘Invest-NL maakt financierbaar wat niet financierbaar lijkt, inderdaad. Veel duurzame oplossingen zijn zo complex dat initiatiefnemers bij voorbaat al afhaken. Wij laten dan zien dat het wél kan. Neem warmteopslag. Ons onderzoek ‘Kansen thermische opslagsystemen’ berekende een marktpotentie van 45 PJ in 2050. Tot 2035 levert dat een marktwaarde op van 500 miljoen euro. Ook resulteert het in een belangrijk maatschappelijk rendement: het toevoegen van buffers reduceert het gebruik van gasgestookte piekketels en maakt warmtenetten flexibeler en toekomstbestendig. Toch krijgen bedrijven die warmteopslag-technologieën ontwikkelen nog moeizaam een voet aan de grond bij warmteprojecten. Daarom heeft Invest-NL aan Berenschot opdracht gegeven concrete handvatten en richtlijnen te ontwikkelen voor initiatiefnemers zoals gemeenten, warmtecoöperaties en projectontwikkelaars.’
'Wij maken financierbaar wat niet financierbaar lijkt'
Hoe gaat het investeringsproces in zijn werk?
‘De Quick Scan is de eerste stap. Hieruit blijkt of we wat voor elkaar kunnen betekenen. Wordt aan de basisvoorwaarden voldaan, dan gaan we stapsgewijs verder. Met eerst een screening, dan een gedetailleerde analyse en term sheet, uiteindelijk kunnen we de transactiedocumenten ondertekenen. Dit duurt doorgaans zo’n 10 tot 26 weken. Het zijn grote bedragen, dus alles moet nauwkeurig gebeuren.’
En…loopt het al storm?
‘Aan het einde van de zomer had Invest-NL bijna 400 miljoen euro gecommitteerd aan investeringen die bijdragen aan een duurzamer en innovatiever Nederland. We hebben nog geen directe investeringen gedaan aan bedrijven in de installatiesector. En nee, vanwege vertrouwelijkheid kan ik niks zeggen over wat er nog bij ons in de pijplijn zit. Maar ik kan me goed voorstellen dat er in de toekomst aanvragen binnenkomen. De installatiebranche bezit de innovatiekracht om de transitie naar een CO2-neutrale en circulaire economie mogelijk te maken. Durf groot te denken!’
Invest-NL stapt met € 15 miljoen in als aandeelhoudervan SCW Systems
Gevraagd naar een beloftevolle samenwerking met Invest-NL noemt ceo Wouter Bos de Alkmaarse onderneming SCW Systems. ‘SCW is een innovatieve en kapitaalintensieve scale-up, actief in de energie- en klimaattransitie. Met het oog op het hoge technologierisico in combinatie met de hoge kapitaalbehoefte kunnen wij hier een mooie additionele rol spelen ten opzichte van reguliere investeerders.’
SCW ontwikkelde een innovatieve ‘superkritische watervergassing’-technologie. Hierbij worden organische reststromen onder hoge temperatuur en grote druk omgezet in groene waterstof en groen gas – een duurzaam alternatief voor aardgas. Op de demolocatie bouwen SCW en haar partner Gasunie een industriële installatie met een initiële capaciteit van 18,6 MW. Dit betreft ‘s werelds eerste superkritische watervergassingsfabriek. De investering van Invest-NL maakt de weg vrij voor een verdere opschaling naar 100 MW.
Parallel hieraan ontwikkelt SCW haar ‘CO2 Cleanup’-proces. Hierbij wordt CO2 permanent vastgelegd en omgezet in nuttige grondstoffen, bijvoorbeeld in duurzaam cement. Op dit moment wordt dit procedé op bescheiden schaal getest. Bij een succesvolle pilot kan door deze investering direct worden doorgepakt naar een industriële demonstratiefabriek.
Tekst: Jojanneke Rodenburg
Fotografie: Erik Borst