16 april 2025
In Soest halen ze de warmte vanaf vandaag uit de sloot
Bewoners van de wijk Overhees leggen eigen mini-warmtenet aan
In de wijk Overhees in Soest vond op 16 april een bijzonder tafereel plaats: drie bewoners, gehuld in waadpakken, plaatsten eigenhandig een warmtewisselaar in het slootje achter hun woning. Deze onopvallende waterpartij zal voortaan dienen als duurzame warmtebron voor het mini-warmtenet dat hun eengezinswoningen gaat verwarmen.
De pilot in de wijk Overhees is het begin van een project dat uiteindelijk moet uitgroeien tot een innovatief, modulair warmtenet voor 1100 woningen. Het project laat zien dat ook kleinschalige, betaalbare oplossingen kunnen bijdragen aan de energietransitie.
Het mini-warmtenet is een initiatief van bewoners Rob, Danielle en Wim, in samenwerking met Energiecoöperatie Soest. Installateur Michiel Baelde Jansen van Michiels-Ecobouw verzorgt de aanleg. ‘Natuurlijk is een grondbron altijd effectiever’, zegt Michiel, ‘maar het boren van zo’n bron kost al snel €20.000. Deze oplossing is veel voordeliger en bovendien ook goed voor het ecosysteem in de sloot. En’, zegt hij lachend, ‘in de winter bevriest het slootje ook nog eens sneller.’
In het project wordt een MultiQ Water warmtewisselaar toegepast van Mefa Energy Systemso
Vijfde generatie warmtenet in wording
Het project in Soest wordt beschouwd als een voorbeeld van een zogenaamd vijfde generatie warmtenet: laagtemperatuur, decentraal, modulair en flexibel. Volgens Ad Quik, technisch projectmanager bij de Soester Energiecoöperatie, is het systeem ontworpen om zelfs bij buitentemperaturen tot -10 ℃ nog voldoende warmte te leveren. ‘De warmtewisselaar haalt in de zomer warmte uit het slootwater, die vervolgens in de bodem wordt opgeslagen in een WKO. In de winter verhoogt een water-waterwarmtepomp van Itho Daalderop op de zolderverdieping de watertemperatuur naar 55 tot 60 graden. Voldoende om de woning te verwarmen.’ Door de lage aanvoertemperaturen is het net volgens Quik eenvoudig aan te leggen en zijn de kosten relatief laag. In de zomer zorgt het systeem bovendien voor passieve koeling, mits de woning over vloerverwarming of een geschikt lt-afgiftesysteem beschikt.
1100 woningen in 2030
Na vandaag delen de drie huishoudens in Soest samen een mini-warmtenet. Maar het systeem is schaalbaar: meerdere ‘lussen’ kunnen worden gekoppeld. Vanaf 2027 wil de energiecoöperatie jaarlijks 300 tot 400 woningen gaan aansluiten om in 2030 in totaal 1100 woningen op deze manier duurzaam te verwarmen. Bang dat het systeem de woningen niet warm krijgt zijn de bewoners die aan de pilot meedoen niet. ‘De woningen in Overhees stammen uit 1985 en zijn in de loop der jaren redelijk goed na-geïsoleerd’, zegt bewoner Wim. ‘Ik heb de aanvoertemperatuur van mijn gasketel al een paar jaar op 50 graden staan en mijn huis werd altijd prima warm. Ik heb er dus alle vertrouwen in dat de lage temperatuurwarmte die de warmtewisselaar onttrekt aan onze sloot ruim voldoende zal zijn om mijn huis te gaan verwarmen.’
Van, voor en door bewoners
Projectleider Jessica Doorn van Energiecoöperatie Soest benadrukt dat dit een project van, voor en door bewoners is. ‘De kracht van dit initiatief zit in de samenwerking. De bewoners hebben niet gewacht tot een grote partij het voor hen zou doen. Ze zijn zélf aan de slag gegaan.’ Doorn deed eerder al ervaring op met een vergelijkbaar systeem bij de kinderboerderij in Soest dat al enkele jaren draait. ‘Weliswaar in een hybride configuratie in combinatie met een gasketel. Maar dat is omdat dát gebouw echt slecht is geïsoleerd. Dat geldt niet voor de woningen hier in Overhees. De bewoners hier gaan zeker veel plezier hebben van dit mini-warmtenet.’
Op 16 april werd de eerste warmtewisselaar in de sloot gelegd in de wijk Overhees in Soest
Drie jaar monitoren
Het bewonersinitiatief is mogelijk dankzij intensieve samenwerking met de energiecoöperatie Soest en het buurtteam ‘Buurtwarmte Overhees’. Ook de gemeente en de provincie hebben een bijdrage geleverd aan dit pilotproject middels subsidie. De Nederlandse warmtepompfabrikant Itho Daalderop steekt ook zijn nek uit. Een slim aansturingssysteem zorgt ervoor dat de warmtepomp die zij leveren voor dit pilotproject draait wanneer de stroom het goedkoopst is — wat de kosten verder drukt. In nauwe samenwerking met Michiels-Ecobouw zullen zij het systeem drie jaar lang gaan monitoren om te komen tot aanpassingen en optimalisaties.