De soap rondom de invoering van de zero emissiezones lijkt hiermee nog steeds niet aan het eind. Het begint een partijtje touwtrekken te worden tussen staatssecretaris Jansen (Milieu) die een meerderheid van de Tweede Kamer tevreden wil stellen en de gemeenten aan de andere kant. Met het besluit dat Jansen bekendmaakte op 22 november geeft het kabinet namelijk invulling aan de motie die op 22 oktober werd aangenomen door een meerderheid (83) van de Tweede Kamer. Daarin werd de staatssecretaris gevraagd om invulling te geven aan een landelijk gestandaardiseerde uitzondering van zero-emissiezones voor ondernemers tot 2029.

Verduurzamen in tempo dat past bij ondernemers

Met zijn besluit meent de staatssecretaris tegemoet te komen aan signalen van ondernemers en recht te doen aan de gemaakte afspraken met gemeenten. De discussie gaat volgens hem namelijk niet over de invoering van zero-emissiezones op zich maar om de vraag of het voor ondernemers haalbaar is om op tijd de overstap te maken naar een elektrisch bedrijfsvoertuig. De staatssecretaris vindt – net als de indieners van de motie - dat ondernemers de tijd en ruimte moeten krijgen hun bedrijf te verduurzamen in een tempo dat bij hen past. Tegelijkertijd tekent Jansen daarbij aan dat bestaande afspraken nagekomen moeten worden. ‘Gemeenten die ondanks alle bezwaren toch van start willen met een zero-emissiezone kunnen daar voor kiezen. Voor ondernemers met een schone dieselbus wordt de zero-emissiezone een jaar uitgesteld. Ook doen we er alles aan om te voorkomen dat ondernemers direct na invoering van een zero-emissiezones tegen een boete aanlopen. Zo vinden we de juiste balans tussen bestaande afspraken en de wens vanuit de Tweede Kamer’, aldus Jansen.

Evalueren en bijsturen

Naast een jaar uitstel voor schone dieselbusjes en een langere boetevrije periode, worden bestaande afspraken over onder meer ontheffingen aangescherpt en vastgelegd in een convenant. Ontheffingen voor bedrijfseconomische omstandigheden en netcongestie moeten landelijk gaan gelden. Ten slotte belooft de staatssecretaris de impact van zero-emissiezones nauwlettend bij te houden en te evalueren. Hij geeft daarbij nadrukkelijk aan dat het kabinet alle mogelijkheden openhoudt om bij te sturen indien daar aanleiding voor is.

Gemeenten zijn overrompeld

In Binnenlands Bestuur zeggen de gemeenten ‘overrompeld’ te zijn en niet akkoord te gaan met het voorstel van de staatssecretaris. Belangrijkste reden is dat het niet eerlijk zou zijn tegenover ondernemers die al nieuwe voertuigen hebben gekocht of die al een ontheffing hebben aangevraagd. Het zou volgens de gemeenten neerkomen op uitstel van de zero-emissiezones.
De Leidse wethouder Ashley North zegt in Binnenlands Bestuur dat gemeenten bereid waren tot het maken van nadere afspraken maar dat de staatssecretaris het onmogelijke vraagt. Onmogelijk omdat vele ondernemers door het voorstel van de staatssecretaris gedupeerd raken, maar ook onmogelijk omdat het ten koste gaat van de betrouwbaarheid van gemeenten. En wethouder Robert Barker van Den Haag stelt dat in zijn stad een boetevrije periode van vier maanden geldt en dit ook zo blijft. Hij beschuldigt Jansen ervan 'zand in de ogen van ondernemers te strooien'. Rotterdam zegt dat er al meerdere overgangsregelingen, uitzonderingen en ontheffingen zijn.

De veertien gemeenten waar op 1 januari 2025 emissievrije zones voor vrachtwagens en bestelbusjes komen, zijn Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Eindhoven, Tilburg, Nijmegen, Amersfoort, Zwolle, Leiden, Maastricht, Delft, Gouda en Assen. In totaal hebben 29 gemeenten besloten om in de periode tot 2030 een zero-emissiezone in te voeren.

Lees ook:

Geen uitstootvrije zones voor 2029