12 december 2025
Mark Harbers: ‘Rapport Wennink stevige basis voor kabinetsformatie.’
Rapport schetst route naar toekomstige welvaart
Het fundament van Nederland brokkelt af. Volgens kabinetsadviseur Peter Wennink ligt dan aan trage besluitvorming, stapelende regels en afnemende daadkracht. Die ondermijnen de economie, het vertrouwen en de kwaliteit van leven. In het rapport “De route naar toekomstige welvaart” pleit hij voor versterking van maatschappelijke veerkracht door minder regeldruk, investeringen in infrastructuur en meer leiderschap en snelheid. Techniek Nederland voorzitter Mark Harbers ziet in het rapport een stevige basis voor de kabinetsformatie.
Wennink schreef het rapport in opdracht van het kabinet. In zijn conclusies is de oud-topman van ASML duidelijk. Als Nederland zijn welvaart en strategische positie wil behouden, moet het nu met politieke moed kiezen voor grootschalige investeringen in productiviteit en sleuteltechnologieën, ondersteund door minder regels, sterk bestuur en daadkrachtige uitvoering.
HARBERS: ‘HET RAPPORT LAAT ZIEN DAT DE TECHNIEKSECTOR CRUCIAAL IS VOOR HET REALISEREN VAN HAALBARE OPLOSSINGEN.'
Rapport moet op de nachtkastjes van onderhandelaars
Mark Harbers zou het liefst zien dat het Rapport op de nachtkastjes van Jetten, Bontenbal en Yeşilgöz komt te liggen. Het Rapport maakt volgens de voorzitter van Techniek Nederland helder welke grote opgaven er voor Nederland liggen. ‘Het laat zien dat de technieksector cruciaal is voor het realiseren van haalbare oplossingen. Voor informateur Letschert en haar gesprekspartners aan de formatietafel kan het een uitstekend uitgangspunt zijn. Het benoemt precies de uitdagingen waar Nederland voor staat: de energietransitie, netcongestie, de zorg, de arbeidsmarkt, de watertransitie en de infrastructuur.’
Energietransitie vraagt om consistent beleid
Het Rapport Wennink pleit ervoor dat Nederland zich blijft committeren aan de langetermijnklimaatdoelen. Volgens Harbers heeft de technieksector de kennis en middelen om de energietransitie te versnellen. ‘Als onze sector kan vertrouwen op een consistent overheidsbeleid, willen mijn leden graag investeren in duurzame technieken en scholing.’
Wat staat er in het Rapport Wennink?
Het Rapport Wennink vertaalt het Europese Draghi-rapport naar de Nederlandse context en schetst een urgent beeld: Nederland staat op een kruispunt. Hoewel jaren van groei brede welvaart hebben gebracht, brokkelt het fundament onder die welvaart af door geopolitieke spanningen, vergrijzing, verduurzaming en druk op publieke voorzieningen. Om deze opgaven te dragen is structurele economische groei van 1,5–2% nodig, terwijl de verwachte groei aanzienlijk lager ligt. Zonder ingrijpen verliest Nederland het vermogen om maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden.
De kern van de oplossing ligt in hogere arbeidsproductiviteit, die alleen kan worden bereikt via grootschalige investeringen in hoogproductieve, technologische sectoren. Het rapport identificeert vier strategische domeinen: digitalisering & AI, veiligheid & weerbaarheid, energie- & klimaattechnologie en life sciences & biotechnologie. Gerichte investeringen hierin versterken zowel de economische groei als de strategische positie van Nederland.
Cruciaal zijn betere randvoorwaarden: snellere vergunningverlening, voldoende en passend talent, betaalbare en betrouwbare energie en een sterke economische infrastructuur. Als deze op orde zijn, kan een groot privaat investeringspotentieel worden benut, ondersteund door publieke middelen.
Tot slot benadrukt het rapport dat succesvolle uitvoering vraagt om stabiel beleid, slagvaardig bestuur en politieke moed. Niet handelen is ook een keuze, met hoge kosten voor toekomstige generaties. De kennis, middelen en bereidheid zijn aanwezig; nu is het moment om te kiezen en te beginnen.
Download hier het complete rapport
Tientallen miljarden besparen
Ook op het gebied van netcongestie kan de technieksector volgens Harbers een grote bijdrage leveren. Die zet een rem op economische ontwikkeling. Al meer dan 14.000 bedrijven wachten op een aansluiting op het elektriciteitsnet. De verzwaring van het net kan tot 195 miljard euro gaan kosten. Het Rapport Wennink roept om het net flexibel te maken en pragmatisch om te gaan met het net. Volgens Harbers is dat nou precies waar zijn leden goed in zijn. ‘Met bestaande, slimme technieken kunnen we de piekbelasting nu al met kwart verlagen. Daarmee kunnen we duizenden bedrijven snel aansluiten en tientallen miljarden besparen. Het is onbegrijpelijk dat dit nog niet op volle kracht wordt ingezet.’
Watercrisis
Het Rapport Wennink signaleert ook dat Nederland afstevent op een watercrisis. Volgens Techniek Nederland is de opgave breder dan alleen beschikbaarheid van schoon water. Harbers: ‘We moeten ons voorbereiden op wateroverlast én watertekorten. Denk aan waterbesparende nieuwbouw, rioolaanpassingen, maatregelen in de industrie en het slimmer inrichten van gemalen. De technieksector heeft de kennis en capaciteit in huis, maar dan moeten de financiering en de uitvoeringskracht op orde zijn.’
Instroom in techniek en ICT moet omhoog
Het rapport laat (opnieuw) zien dat de instroom van studenten in techniek en ICT in Nederland achterblijft bij de rest van Europa. Net als Wennink vindt Techniek Nederland dat techniek en digitale geletterdheid onderdeel moeten zijn van het curriculum in het basis- en voortgezet onderwijs. Harbers: ‘De structurele financiering van techniek in alle lagen van het onderwijs moet omhoog. En ook wij zien het belang om specifiek in te zetten op meer vrouwen in de techniek. En de overheid moet maatwerktrajecten voor om- en bijscholing fiscaal aantrekkelijk maken. Voor werkgevers én werknemers.’
Innovatie als antwoord op personeelstekort
Het Rapport legt volgens Harbers ook terecht een sterke focus op innovatie, waaronder AI. ‘Ja, een hogere instroom van vakmensen is nodig, maar het lost niet het hele tekort op. AI, robotisering en industrieel produceren kunnen repetitief werk overnemen zodat technici zich nóg meer kunnen richten op modern vakmanschap.’ Harbers vindt ook dat de overheid het aantrekkelijker moet maken om mensen in vaste dienst te nemen. Dat kan volgens hem onder meer door flexibele inzet van vaste medewerkers mogelijk te maken en door de loondoorbetaling bij ziekte te verlichten.