2 december 2020
Een toekomst op het water
Schoonschip is duurzaamste drijvende wijk van Europa
Het is een vrolijk geheel, de drijvende waterwijk Schoonschip in Amsterdam-Noord, met drijvende houten huizen verbonden door steigers als straten. De 46 woonboten zijn allemaal energieneutraal en gebouwd van duurzame materialen, zoals gecertificeerd hout, gerecycled beton, hoogwaardig isolatieglas, stro, bamboe, leemstuc en marmoleum. Al met al is Schoonschip de duurzaamste drijvende wijk van Europa.
‘Het heeft liters bloed, zweet, tranen gekost en eindeloos veel geduld, maar dat was het meer dan waard’, vertelt Joan Kramer, een van de bewoners. ‘Het idee voor Schoonschip was al jaren in ontwikkeling toen Buiksloterham werd aanwezen als plek om te experimenteren met circulair bouwen. Daar, in een zijkanaal van het IJ, wonnen we een tender voor een plek met dertig kavels, of beter gezegd dertig drijvende betonbakken, omdat we van alle ingediende plannen de hoogste duurzaamheidsambities hadden.’
Energieneutraal
‘Een aantal kavels vulden we in als twee-op-één-bak’, vertelt Kramer verder. ‘Zo konden we uiteindelijk 46 woningen kwijt. We hebben met z’n allen één aansluiting op het elektriciteitsnet via een smartgrid en géén gas. Regenwater wordt opgevangen, afvalwater gefilterd en hergebruikt en alle energie komt van zonnepanelen en warmtewisselaars.’
Groene olievlek
Kramer: ‘Om vanaf nul zoiets moois neer te zetten als Schoonschip, heb je een bepaald type mensen nodig, denk ik. We zijn hier met allemaal kritische creatievelingen, die heel bevlogen waren om de drijvende wijk samen te bedenken en uit te voeren. Daarom is het gelukt. En nu het klaar is, is er een tastbare, goed functionerende, energieneutrale woonwijk. Met Schoonschip als voorbeeld ontstaat er hopelijk een groene olievlek, waarbij nieuwe projecten kunnen profiteren van de lessen die wij hebben geleerd. We merken dat er al grote belangstelling is. Ontzettend veel mensen, bedrijven en overheden zijn komen kijken, van de burgemeester van Beijing tot prins William van Engeland.’
Het Marmoleum geeft een rustige uitstraling, die mooi harmonieert met de warmte van het hout
Organische materialen
Interieurarchitect Pascal Hielckert ontwierp samen met Amber Beernink zijn eigen woning op Schoonschip. Daarnaast bedacht hij met Pieter Kool het interieur van de collectieve boot, waar vergaderingen, ontvangsten en presentaties worden georganiseerd. Hielckert: ‘Ik heb heel zorgvuldig gekeken naar de materialen om te gebruiken. Op de bovenverdieping van de collectieve boot zit leemstuc op de wanden, een natuurproduct dat vocht reguleert en zorgt voor een gezond binnenklimaat. Beneden zit marmoleum op de vloer en wanden. Dat is een materiaal dat van nature duurzaam en circulair is. Marmoleum is namelijk gemaakt van hernieuwbare natuurlijke grondstoffen zoals lijnolie, hars, houtmeel en kalksteen Het heeft zich al ruim honderd jaar bewezen.’
Fotografie: Michael van Oosten; tekst: Chris Muyres