Oktober 2024
De boer op met rijdende zonnepanelen
Opvallend werk
Zonnepanelen op landbouwgrond kunnen niet op veel enthousiasme rekenen, vanwege een negatieve invloed op de productie van de gewassen eronder. Maar wat nu als die panelen zich autonoom steeds een stukje verplaatsen? H2arvester Systems, een Leidse startup, ontwikkelde een rijdend zonneplatform dat zonnestroom oogst terwijl de productiviteit van de landbouwgrond nagenoeg gelijk blijft.
Twee prototypes van het rijdende zonneplatform kropen in de zomers van 2022 en 2023 over landbouwgrond met een gangetje van 10 m/h. Een prototype van 12x6 m met 48 zonnepanelen bewoog op de Boerderij van de Toekomst in Lelystad, onderdeel van Wageningen University & Research (WUR), over een akker met vier gewassen. Daar stond het onderzoek naar de invloed van het systeem op de gewassen centraal. Een andere pilot draaide in de Hoeksche Waard waar het platform over een veld met suikerbieten reed. De opgewekte stroom werd geleverd aan het net.
Technisch gezien is het geen ‘rocket science’ wat H2arvester doet, vertelt Marcel Vroom, een van de oprichters. ‘Alle componenten bestaan al: zonnepanelen, accu’s en elektrolysers. Het mobiele zonne-energiesysteem van H2arvester rijdt maximaal 50 meter (i.v.m. de lengte van de haspel naar de opslag of omvormer) heen en weer. Dat doet hij met intervallen, telkens een stukje verder. Twee panelen van het platform leveren daarvoor de benodigde stroom. De besturing is zodanig in te stellen dat de schaduwverdeling evenredig over het land en de gewassen wordt verdeeld.’
Warmtestress
Een agrariër kan met de H2arvester niet alleen stroom en/of waterstof oogsten, de zonnewagens komen ook de biodiversiteit ten goede, zo bleek uit de pilots. Waar de mobiele zonnewagens een gewas afdekken, vindt er minder verdamping plaats vanuit zowel het gewas als de ondergrond. Zo houden planten dus meer vocht vast. Bovendien kunnen de systemen ook over sloten heen rijden. In de melkveehouderij is het rijdende platform daarnaast zeer geschikt om de koeien schaduw te bieden tegen de warmtestress. De dieren moeten dan wel zo nu en dan met het platform meekuieren. Bijkomend voordeel: ze zullen het grasland minder vertrappen dan wanneer ze op een kluitje op één plek blijven rondhangen.
Veel bewondering
Een slim en innovatief concept dat meteen grootschalig kan worden toegepast, zou je denken. Maar in de praktijk is er wel veel bewondering van landbouwclubs, maar nog weinig enthousiasme om te investeren. Vroom: ‘Deels zal dat komen omdat het voor boeren een branchevreemde activiteit is, dus de terughoudendheid is te begrijpen. Bovendien als je waterstof gaat maken, moet je toch vooral denken aan grotere hoeveelheden. Het aanschaffen van die complete keten, kan niet zonder subsidies van de overheid.’ Zelf (meer) energie produceren op de boerderij is wel profijtelijk om minder afhankelijk te zijn van het stroomnet, vooral als door netcongestie geen grotere stroomaansluiting kan worden verkregen en de boer machines, zoals irrigatiepompen, wil vervangen door elektrische.
Integratie van camera’s
Mede vanwege deze langzame transitie rijdt er nog geen enkel platform rond. Maar dat betekent geenszins dat de bedenkers het hebben opgegeven. De productie van waterstof met energie van het mobiele platform is even op de lange baan geschoven. Het advies aan agrariërs is volgens Vroom om de stroom direct te gebruiken op het erf. ‘H2arvester focust zich nu vooral op een bredere inzet van het zonneplatform. Zoals de integratie van camera’s die de groei van de gewassen monitoren. Maar je kunt ook denken aan het vroegtijdig waarnemen van ziekten en plagen. Door toevoeging van de robottechnologie is zo’n platform tevens in te zetten om onkruiden te wieden. Als je zo’n productieactiviteit aan het rijdend platform toevoegt, kan de return on investment ineens veel interessanter zijn dan wanneer je het platform alleen maar inzet om energie te oogsten.’
Verkeerd moment
Misschien kwam de introductie van het rijdende zonneplatform voor de Nederlandse boer ook wel op een verkeerd moment, denkt Vroom. Veel boeren voelen zich in hun bestaan bedreigd. Dat klimaat nodigt bepaald niet uit tot kostbare investeringen. Om die reden richt het bedrijf zich nu meer op het buitenland. Vroom: ‘In Frankrijk en Duitsland is de stemming toch wat positiever en hebben we enkele mooie offertes uitstaan.’ Maar ook Nederland blijft in beeld. H2arvester verricht samen met WUR onderzoek naar het potentieel van de alternatieven waarvoor het systeem kan worden ingezet. <
Tekst: Mari van Lieshout
Fotografie: H2arvester