Februari 2023
Eerst de meterkast dan de bakstenen
Bouwers nog terughoudend met prefab
In de seriematige woningbouw passen enkele bouwkundige aannemers de prefab meterkast al enkele jaren op redelijke schaal toe. Maar het aanzicht van deze meterkast eenzaam op de kale ondervloer van een woning in aanbouw is toch nog steeds wennen. Net zo goed als het nog steeds wennen is voor de bouwers om ondanks de voordelen de bouwvolgorde van nieuwbouwwoningen radicaal om te gooien.
Om maar meteen een groot voordeel te benoemen: door de vroegtijdige plaatsing van meterkasten in nieuwbouwwoningen is het niet meer nodig om een tijdelijk netwerk aan te leggen voor bouwwater en bouwstroom én dat netwerkje na afloop weer te verwijderen. In plaats daarvan zijn de definitieve aansluitingen in de woning direct inzetbaar. De nutspartijen die verantwoordelijk zijn voor het leveren van de stroom-, data- en watervoorziening kunnen na de plaatsing van de meterkast de benodigde zaken meteen aansluiten.
Maar op talloze bouwplaatsen is het nog steeds de alledaagse praktijk dat nutsbedrijven hun aansluitingen maken aan het eind van het bouwproces, als de woning steigervrij is. Dat moment is door onder andere weersinvloeden moeilijk te plannen en daardoor moet de oplevering regelmatig worden uitgesteld. Bij de prefab meterkast gebeurt de aansluiting al in de eerste dagen, direct na het aanbrengen van de begane grondvloer. Kort daarop worden de sleuven gegraven en de mantelbuizen op de funderingsbalk gefixeerd. Vervolgens wordt de kast aangesloten en gaat de sleuf weer dicht.
‘De aansluiting kan vanaf het begin gebruikt worden voor stroom en water’
Veel voordelen
Het proces van concept tot product heeft even geduurd en er is het nodige overleg aan voorafgegaan. Met de afspraken die de hoofdrolspelers in het bouwproces hebben vastgelegd in NTA 8769 kreeg de toepassing van de meterkast een flinke duw in de rug. In deze ‘Nederlandse technische afspraak’ staan eisen aan de meterkasten, het proces van de vooraanleg en de kwaliteitsborging gedurende het proces.
Niet alleen voor bouwers en infra-aannemers, maar ook voor de uiteindelijke eigenaren biedt de prefab meterkast veel voordelen. Deze innovatie werkt voor de hele keten. Doordat de hoofdaannemer aan het eind van het bouwtraject niet meer afhankelijk is van de planning van de infra-aannemer, kan de oplevering in principe plaatsvinden op het afgesproken moment. Op de bouwplaats werkt het ook makkelijker. Bouwvakkers, afbouwbedrijven en installateurs hebben geen hinder meer van steigers die nog overeind staan, sleuven die nog open liggen of de hoge opstap naar de woning. Daarmee wordt het op de bouwplaats ook een stuk veiliger.
Een ander voordeel is dat er minder materiaal en materieel nodig is, doordat het aanleggen van een tijdelijk netwerk van bouwstroom en bouwwater in veel gevallen met de prefab meterkast overbodig wordt. Ook zijn er in de laatste fase van de bouw geen opruimacties meer nodig die het aansluiten in de weg staan. Het enige wat nodig is, is een vrij aansluittracé vanaf de hoofdleiding tot de prefab meterkast in de ruwbouwfase.
Bouwend Nederland, een van de grote promotors van de prefab meterkast, noemt de toepassing ervan een belangrijke versneller van het aansluitproces. Martijn Solleveld van Bouwend Nederland kan niet zeggen in hoeverre het enthousiasme na eerdere geslaagde pilots met de toepassing van de prefab meterkast bij de bouwers toeneemt. ‘We weten dat met name enkele grote bouwmaatschappijen het systeem hebben omarmd. Tegelijkertijd moeten we ook constateren dat er bij de meeste bouwplaatsen nog geen prefab meterkast te vinden is. En dat terwijl de voordelen evident zijn.’
Naast de eerder genoemde voordelen wijst Solleveld nog op andere facetten. Zoals de inregeling van installaties die in een eerder stadium plaats kan vinden of beschadiging van kwetsbare voordeuren die ermee voorkomen kunnen worden. ‘En niet onbelangrijk: de aansluiting kan vanaf het begin gebruikt worden voor stroom en water, waardoor de temperatuur in de woning beter regelbaar is en eerder kan worden gestart met elektrisch droogstoken. Daardoor kunnen eigenaren bij oplevering direct starten met behangen en het leggen van de vloer.’
Kostenverhogend
Zoveel voordelen, maar hoe kan het dan dat de aannemerij niet en masse in de ontwikkeling meegaat? Bouwonderneming Van Wijnen heeft het afgelopen jaar zelfs geen werken meer uitgevoerd waarbij de prefab meterkast is toegepast. Bart Kierkels, uitvoerder bij Van Wijnen, heeft er wel een verklaring voor. ‘De prefab meterkast maakt de bouw ook duurder. Zo’n meterkast moet aan allerlei kwaliteitseisen voldoen. Logisch ook, want die staat een hele poos in weer en wind. Niet voor niets moeten ze gecertificeerd zijn. Maar tegelijk met de plaatsing begint ook de teller van het vastrecht voor de nutsvoorzieningen te lopen. Als je vervolgens ook nog eens te maken krijgt met flinke vertragingen, kan de rekening flink oplopen.’
‘De toepassing van een prefab meterkast kan een aannemer alleen terugverdienen als alles perfect is georganiseerd. Uiteraard zitten er genoeg positieve aspecten aan, maar dan moet ook wel alles meezitten. Wij hebben enkele pilots gedraaid waarvan het succes vooral te danken was aan een supervoorbereiding waar heel veel tijd in is gaan zitten. Zoveel tijd wil je er bij een pilot wel aan besteden. maar in het reguliere bouwproces wil je snel kunnen handelen.’
Tekst: Mari van Lieshout
Fotografie: Vincent van den Hoogen
Meer weten over de nieuwste installatietechnieken en de laatste richtlijnen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis tweewekelijkse nieuwsbrief.