April 2023
Is de thuisbatterij al bijna rendabel?
3 experts geven hun visie
De discussie over afschaffing van de salderingsregeling maakt dat de aandacht voor thuisbatterijen snel toeneemt. Wordt thuis opslaan voor de particulier straks rendabel? Waar en wanneer is het omslagpunt en hoeveel opslag per huishouden is zinvol? Op deze kwesties en meer geven drie ervaringsdeskundigen op het gebied van opslag en thuisbatterijen hun visie.
Peter Debije, directeur New Energy Systems weet dat er – ook in de branche – al jaren discussie is over de salderingsregeling. ‘Die regeling moet worden afgebouwd, daar is iedereen het wel over eens. Maar op basis van de recente uitspraken van minister Jetten is niet duidelijk wat mensen nog terugkrijgen voor de zonnestroom die zij aan het net leveren als de saldering is afgebouwd. Straks is er misschien helemaal geen vergoeding meer en dat geeft nogal politieke onrust. Nu staat de discussie dus weer ‘on hold’ totdat echt duidelijk is wat het afbouwen van de saldering gaat betekenen voor eenieder.’
Bij Seneca Techniek ziet Sven van Zanten dat de discussie rondom salderen bij veel mensen de doorslag geeft om nu zonnepanelen te laten installeren. ‘Ook krijg ik vaak vragen over thuisaccu’s. Dan leg ik uit dat het juist vanwege de salderingsregeling in ons land nu nog niet rendabel is. Met het advies erbij dat ik wel het gevoel heb dat er subsidie voor thuisaccu’s aan zit te komen als opvolger van de salderingsregeling. Ik denk dat dit voor zowel de overheid, de netbeheerders en de consument een goede oplossing kan zijn voor veel problemen. Denk aan netcongestie door overproductie op zeer zonnige dagen.’
‘Klanten met een vast energiecontract willen we batterijopslag kunnen bieden’
Jasper Houthuijsen, Essent
Energieprijzen
Over die pieken in de elektriciteitsproductie door al die zonnepanelen in ons land maakt Jasper Houthuijsen zich ook zorgen. Hij is sinds maart 2022 verantwoordelijk voor de inkoop van gas en elektriciteit bij Essent. ‘We zagen anderhalf jaar terug de prijzen van elektra en gas stijgen en door de situatie in de Oekraïne zijn die prijzen vervolgens compleet ontploft. Mede door de salderingsregeling is vervolgens in 2022 een ongelofelijk grote hoeveelheid zonnepanelen geïnstalleerd. Op zichzelf een fantastische trend, want zo worden we onafhankelijker van fossiele bronnen als aardgas. Er zijn echter enkele ‘hick-ups’ in dit verhaal. Alle stroom die particulieren opwekken als de zon schijnt kunnen ze niet op een later moment gebruiken, bijvoorbeeld voor het ’s avonds aanzetten van de wasmachine. De opgewekte zonnestroom gaat terug het net op waardoor het overbelast raakt. Het probleem met de opwekking door zonnepanelen bij particulieren zal het grootste zijn de komende vier à vijf jaar. Immers, de opwekking is – anders dan bij grote zonneparken – ook nog niet slim te regelen of te beperken (curtailing). Er zal een groot overschot aan opgewekte stroom zijn op de dagen met veel zonuren. De komst van een thuisbatterij kan daar een oplossing voor zijn.’
‘Eigenlijk is een thuisbatterij altijd te groot én te klein’
Peter Debije, New Energy Systems
Duale strategie
Voor nu kijkt Houthuijsen naar de effecten van salderen: ‘Terugleveren tegen de huidige vergoeding geeft een particulier een terugverdientijd van tweeënhalf jaar en dat is wel heel erg voordelig. Bij een lager teruglevertarief zorg je ervoor dat er meer aandacht komt voor batterijopslag. Essent heeft daarvoor een duale strategie. Ten eerste zullen we zelf grootschalige batterijopslag realiseren in het net, met batterijen van 20 tot 40 MWh. Daarnaast kijken we ernaar hoe we onze klanten met een vast energiecontract oplossingen voor batterijopslag kunnen bieden. We ontwikkelen daarvoor nu een pilot.
Het is echter complex, omdat die batterij niet alleen goed moet kunnen communiceren met de zonnepanelen, maar ook met de laadpaal voor de e-auto en met de warmtepomp. De slimme omvormer moet dat aankunnen en dat houdt in dat het een integrale oplossing moet zijn voor aansturing van elektriciteitsopslag en -gebruik. We verwachten dat het ons nog zeker een jaar kost voordat we bij klanten thuis die pilots gerealiseerd hebben.’
Een ander perspectief is de e-auto. Is die ‘thuisbatterij op wielen’ niet dé oplossing? Debije: ‘De meeste auto’s zijn nog niet geschikt om ook te ontladen. Een addertje onder het gras is ook dat de fiscus het niet zal accepteren dat je zakelijke stroom voor thuisgebruik inzet.’ Van Zanten meldt daar ook al veel over te horen. ‘Opwekken bij de baas die een zonnepark heeft en dan thuis de stroom uit die auto-accu gebruiken. Dat vraagt stappen op het gebied van energiemanagement om dit soort zaken duidelijk te krijgen.’
Opslagcapaciteit
De installateurs die vragen krijgen over thuisbatterijen merken soms dat de kennis bij particulieren beperkt is. Voor thuisopslag gaat het meestal om opslagcapaciteit tot 10 kWh. ‘Sommigen denken dat als je in de zomer heel veel elektriciteit opslaat, je er dan de winter mee doorkomt. In werkelijkheid mag je blij zijn als je in een thuisaccu voor een dag aan elektriciteit kan opslaan met de huidige technologie die nog een beetje betaalbaar is,’ aldus Van Zanten.
Debije beaamt dit en zegt dat het niet eenvoudig is te bepalen wat er aan thuisopslag nodig is. ‘Eigenlijk is een thuisbatterij altijd te groot én te klein. In de zomer is een accu gauw te beperkt, want alle opgewekte zonnestroom kan er niet in worden vastgehouden. Bovendien zijn de nachten kort en is het particulier gebruik laag. In de winter daarentegen is er weinig zonne-energie en zijn de dagen kort. Dan is de accu steeds bijna leeg. De vraag is dan wat de juiste capaciteit moet zijn. Vaak wordt het gemiddelde aangehouden dat eenderde opgaat aan eigen verbruik en dat tweederde het net in gaat. Hoeveel zonnepanelen er op het dak liggen en wat die kunnen opwekken is daarbij ook een vraag. Bij het verbruik speelt het bijvoorbeeld ook een rol of iemand vanuit huis werkt of niet. Dat maakt het lastig goed te adviseren over een accu. Als installateur moet je vooral goed weten wat het verwachtingspatroon is van de koper.’
‘De prijzen van accu’s zijn nu nog bizar hoog’
Sven van Zanten, Seneca Techniek
Omslagpunt
Debije ziet de ‘early adopters’ in zijn klantenkring. ‘Het zijn mensen die de nieuwste gadgets kopen en die willen ook per se een thuisbatterij hebben. Het rendement is dan niet de reden, maar dan is het een ‘hebbeding’. Ook zijn er mensen die aan trading gaan doen en daarvoor heb je niet eens zonnepanelen nodig. Met een dynamisch stroomcontract kun je een accu laten laden op de laagste prijs en laten ontladen en aan het net leveren als de stroomprijs hoog is. Daar kan inderdaad geld mee worden verdiend. Een bijkomend voordeel is dat – als veel mensen dit gaan doen – het net meer stabiliseert.’
‘Er melden zich ook mensen die zeggen er op tijd bij te willen zijn. Zij verwachten een hausse in de vraag naar thuisbatterijen en willen straks niet in de rij komen te staan omdat er meer vraag is dan aanbod.’
Van Zanten: ‘Een thuisaccu is nu nog vooral voor mensen die het als een hobby zien of die zelfvoorzienend willen zijn. Voor de gemiddelde consument is een thuisbatterij echt nog wel een ‘ver-van-mijn-bed-show’. De thuisbatterij wordt interessant voor mensen als het salderen wordt afgebouwd. Ook een lagere aanschafprijs van de accu’s, eventueel in combinatie met een subsidieregeling, kan helpen. De prijzen van accu’s zijn nu nog bizar hoog, vind ik.’
‘Daarbij speelt dat een accu voor veel mensen een ‘spannend ding’ in huis is. Denk aan brandgevaar bijvoorbeeld. Mensen vragen mij wel of zo’n accu bij de omvormer op zolder kan. Dan wijs ik op wat verzekeraars daarvan kunnen vinden, maar eerlijk gezegd is er op dit gebied nog veel onduidelijk. Krijg je straks woonblokken met overal een 10 kWh-accu op zolder? Gaat dat ergens fout, dan heb je het wel over een groot risico.’