Met het plaatsen van een warmtepomp of airco moet overlast worden voorkomen. Het maken van een geluidsberekening is daarom verplicht. Van der Hoeven legt de basisregels uit: ‘In het Bbl en de bijbehorende regelingen staat dat je op de erfgrens met de buren maximaal 40 decibel geluidsdruk mag produceren. Als het apparaat een nachtmodus heeft, mag je overdag iets meer geluid maken, namelijk 45 decibel. Hierbij moet je rekenen met de piekbelasting, dat is een ander getal dan het db-niveau dat op het CE-label staat.’

Specifieke situatie ter plaatse

De hoeveelheid geluidsdruk die ontstaat, hangt af van de specifieke situatie ter plaatse; een afscheiding in de tuin maakt een verschil. Ook de ligging van de ramen en deuren in de gevel speelt een rol. ‘Het is daarom van belang om per situatie goed te kijken naar de beste plaatsing van het apparaat’, zegt Van der Hoeven. Daar komt ook een stukje gezond verstand bij kijken, want zelfs als de berekening en plaatsing voldoen aan de normen kunnen er problemen ontstaan: ‘Als je de buitenunit bijvoorbeeld op een uitbouw met een houten constructie plaatst, kan dat in sommige gevallen doortrillen naar de buren. De geluidsnormen zeggen niets over trillingen, maar die geven wél overlast. Als de buren gaan klagen, dan zal een rechter toch oordelen dat dit niet mag. Weeg dus alle factoren mee.’

Het blijft belangrijk om een plaatselijke schouw te doen

RVO-spreadsheet ‘vreselijk ding’

De RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) biedt een gratis spreadsheet voor geluidsberekeningen, die te downloaden is als Excel- of ODS-bestand. Iedere installateur die de spreadsheet wel eens geopend heeft, weet dat het invullen hiervan best een klus is. Het begint met het kiezen van het juiste tabblad, dat aansluit bij de situatie. Voor een ‘grondgebonden’ woning zijn er vier opties: plaatsing op de grond, op een aanbouw, op een schuurtje of op het dak. Voor appartementen is er een apart tabblad. Daarna moet je als installateur de bestaande situatie in cijfers beschrijven, door je een plattegrond voor te stellen met een x- en y-as. De locatie van de installatie kan dan worden aangegeven met de x- en y-coördinaten. Op dezelfde manier moet je ook de gevel van het huis, de perceelgrens en eventuele afschermende tuinmuren invullen. Afhankelijk van de situatie kunnen aanvullende gegevens nodig zijn. Als alles erin staat, kun je in de spreadsheet aflezen of de plaatsing voldoet aan de geluidsnormen. Patrick Schimmel van Schimmel Techniek maakte vroeger wel eens gebruik van de spreadsheet. ‘Het is voor de mensen die het gemaakt hebben vast heel makkelijk, maar voor ons was het een vreselijk ding om in te vullen. Toen een berekening nog niet verplicht was, boden wij die ook nooit actief aan. Het meeste deden wij op gevoel en ervaring. We maakten alleen een geluidsberekening als mensen er echt om vroegen.’

Berekenen met Geluidslabel.com

Geluidslabel.com kost 50 euro per berekening. Die is gebaseerd op dezelfde principes als de RVO-spreadsheet, maar het invullen is een stuk eenvoudiger. Van der Hoeven loopt ons er doorheen: ‘Het begint met de postcode en het huisnummer. Als je die invult, krijg je direct het perceel te zien met een versimpelde weergave van het gebouw in blokken. Die informatie halen we uit het kadaster en de basisadministratie gebouwen. Dan moet je het model airco of warmtepomp invullen en kun je hem slepen waar je hem wilt hebben. In heel veel gevallen ben je dan al klaar en kun je direct een PDF-rapport uitprinten, het Geluidslabel.’ Soms is er meer nodig: ‘Als je de installatie bijvoorbeeld op een dak zet, dan wordt het belangrijk om te checken of de blokken in ons model de werkelijkheid echt goed nabootsen. Een uitbouw staat er bijvoorbeeld niet altijd correct in. Je moet dan ook aangeven waar de ramen en deuren van de buren zitten, want dat staat niet in onze bronnen. Dat doe je door een raam of deur te selecteren en op het gebouw te slepen. Er zijn nog een paar andere dingen waar je op moet letten, maar daar vraagt de tool vanzelf om in pop-ups.’

Plaatselijke schouw

Met de tool kun je dus een hoop tijd en moeite besparen, maar Van der Hoeven wil wel benadrukken dat het belangrijk blijft om een plaatselijke schouw te doen: ‘De installateur moet de feitelijke situatie goed weergeven, want die kennen wij niet: waar zitten de ramen, waar staat dat schuurtje, klopt de uitbouw met het plaatje? Dat moet je er goed in zetten. Het toepassen van wet- en regelgeving en het maken van de berekeningen, dat doen wij.’
Een zekerheid die is ingebouwd in de software is dat je het PDF-rapport pas kan printen als de plaatsing binnen de geluidsnormen blijft. In die PDF vind je vervolgens een plattegrond met de geluidsbelasting in kleuren aangegeven en alle waardes waarmee gerekend is. Zo kunnen buren of een behandelend ambtenaar eenvoudig zien hoe de berekening tot stand gekomen is.

'Met laptop kun je de klant direct laten zien hoe het zit qua geluid'

Voordelen Geluidslabel.com

Schimmel Techniek dacht mee met de ontwikkeling van de tool en is daarmee één van de eerste gebruikers. Schimmel: ‘Sinds die tijd bieden wij geluidsberekeningen actief aan. Dat is een stukje service voor de klant: een mevrouw wilde het laatst bijvoorbeeld hebben om de plaatsing van een warmtepomp vooraf te bespreken met de buren. Dan voorkom je problemen en als er toch gedoe komt, kun je aantonen dat je er alles aan gedaan hebt om geluidshinder te voorkomen.’ Het grote voordeel voor Schimmel Techniek is dat de tool hen een hoop tijd bespaart en dat het door alle installateurs gebruikt kan worden. Wel mist Schimmel nog specifieke gegevens van fabrikanten: ‘Wij moeten er nu nog dB-getallen bij zoeken van merken die er niet in staan. Ik hoop daarom dat alle fabrikanten hun gegevens snel gaan aanleveren bij Geluidslabel.com, zodat het goed in de tool komt te staan.’WarmPlus, een bedrijf dat afgelopen zomer gestart is, richt zich op de installatie van de grotere elektrische warmtepompen, waarmee mensen volledig van het gas af kunnen. Operationeel directeur Robin Dekker kent de RVO-spreadsheet wel, maar heeft er nooit mee gewerkt. ‘Onze filosofie is dat het gemakkelijk, eenvoudig en gestructureerd moet gaan en daar past het Geluidslabel goed bij. We werken met de stilste warmtepomp die er is, maar zien toch nog steeds dat er veel zorgen en angsten leven rond de plaatsing. Dan kun je wel zeggen dat het goed zit, maar mensen zijn pas echt gerustgesteld als ze op een tekening kunnen zien dat de installatie ruim binnen de marges valt. Voor ons is het Geluidslabel dus een onderdeel van ons totaalpakket waarmee wij de klant ontzorgen, van subsidieaanvraag tot het afmelden van de gasmeter.’

Burenruzies voorbij

Het kunnen geven van extra service, hoort Van der Hoeven ook terug bij een nieuwe klant die airconditionings plaatst: ‘Zij werken vooral voor particulieren en die hebben vaak met een VvE te maken. Binnen zo’n vereniging hebben leden veel vragen of bezwaren rond het plaatsen van een airco. Het Geluidslabel helpt hen om die zorgen weg te nemen. Met de tool toon je zo ook professionaliteit aan de klant; met de laptop op de keukentafel kun je direct laten zien hoe het zit qua geluid. Dat kan uiteraard nog steeds met de RVO-spreadsheet, maar met deze tool is er nu een gebruiksvriendelijker alternatief.’
‘Als je als installateur van warmtepompen of airco’s over vijf jaar nog steeds opdrachten wilt hebben, dan is het belangrijk dat burenruzies rondom geluidsoverlast worden voorkomen’, meent Van der Hoeven. ‘Sta dus in de offertefase even stil bij de mogelijke geluidsproblemen. Anders krijgen de warmtepomp en de airco een slechte naam. Daarmee vertragen we de energietransitie, maar nog belangrijker: je doet je eigen business pijn.’