Januari 2025
Toilet zonder waterleiding en riool maakt compostkoeken van kak
Opvallend werk
Het is een beetje een vreemde naam voor een wc: G2RT, dat staat voor Generation 2 Reinvented Toilet. Sato, onderdeel van het Lixil consortium waartoe ook Grohe behoort, presenteerde ‘het opnieuw uitgevonden toilet’ afgelopen zomer. Het toilet werkt zonder aansluiting op waterleiding en riool en is daarmee met name een kansrijke optie voor verbetering van de sanitaire omstandigheden in ontwikkelingslanden.
Nee, de G2RT is geen composttoilet, maar een innovatieve installatie ontwikkeld door het Georgia Institute of Technology (GIT). Jaren van proefnemingen met diverse prototypes in vele landen zijn aan de ontwikkeling voorafgegaan. Bij gebruik van het toilet worden urine en spoelwater gezuiverd om er vervolgens weer het toilet meer door te spoelen. Hooguit een kopje water hoeft nog extra aan de spoelbeurt te worden toegevoegd. Ontlasting en toiletpapier worden omgezet in veilige, composteerbare vaste stoffen. ‘Omdat er geen aansluiting op riolering of septische systemen nodig is, kan de techniek worden toegepast in gemeenschappen waar geen rioleringsinfrastructuur beschikbaar is,’ vertelt Erin McCusker van Sato. ‘Dat geldt voor 3,5 miljard mensen in de wereld. De technologie neutraliseert urine en uitwerpselen, doodt ziekteverwekkers en zet ontlasting om in een onschadelijk, geurloos restproduct. In plaats van te vertrouwen op de dure infrastructuur van leidingen en gebruik van liters water, behandelt de G2RT urine en feces in het toilet. De installatie heeft hierdoor geen watertoevoer of aansluiting op een rioolsysteem nodig.’
Slim design
Voor het gebruik van het G2RT-toilet is wél elektriciteit nodig. Net als bij de standaard closetpotten blijft in het toilet steeds water aanwezig als stankafsluiter. Bij het gebruik van het toilet moet de closetpot telkens met een minimale hoeveelheid water worden gevuld. Door het slimme design van de closetpot wordt tijdens het gebruik de urine gescheiden opgevangen van de feces. De urine wordt afgevoerd naar een aparte tank waar de vloeistof met een onderdruk van -0,5 bar wordt opgeslagen. Voordat de urine met het spoelwater echter in het vat terechtkomt, wordt het mengsel via een geavanceerd filtersysteem een eerste maal gereinigd. Terwijl het systeem in het vat een vacuüm opbouwt, wordt de closetpot doorgespoeld met door het systeem gefilterd en schoon water uit eerdere toiletgangen.
Fecale koek
In het G2RT-toilet vinden steeds verschillende processen tegelijkertijd plaats. Dat gebeurt ook met de vaste stoffen die een aparte stroom volgen. Feces en toiletpapier worden vermalen en vermengd om vervolgens naar een andere buffertank te worden gepompt. Om ziektekiemen te elimineren vindt in dit vat continu een pasteurisatie plaatst. Tegelijkertijd wordt in deze tank het volume van de vaste massa sterk gereduceerd. Dat gebeurt door zoveel mogelijk vloeistof uit deze massa te persen. Wat overblijft is een fecale koek. Deze valt op de banddroger en door verdamping wordt het resterende vocht eruit verwijderd. Ook het water dat eerder uit de ontlastingskoeken is geperst, wordt verwijderd door de verdampermodule. Het nu droge materiaal, in zekere zin vergelijkbaar met rioolslib dat vrij is van ziektekiemen, wordt in de vorm van droge vaste koeken naar de afvalbak voor vaste stoffen getransporteerd. Die kunnen daarna veilig worden verwijderd, verbrand of als meststoffen worden gebruikt.
Twee filterfasen
De installatie behandelt urine en spoelwater met het doel om schoon water voor de spoelbeurten van het toilet te produceren. Dat gebeurt in twee filterfasen met behulp van membraantechnologie. In de eerste filterfase gaan de vloeistoffen door een membraan voor ultrafiltratie naar een opslagtank voor tijdelijke opslag. Vanuit deze tank voert een pomp het voorgefilterde water naar een membraan waar het via omgekeerde osmose van alle schadelijke stoffen wordt ontdaan. Dit gezuiverde water komt terecht in een schoonwatertank en wordt gebruikt om je handen te wassen maar ook weer voor het doorspoelen van het toilet.
Niet alleen voor ontwikkelingslanden
McCusker: ‘Hoewel het vooral de armste gemeenschappen ter wereld zijn die het meest door een gebrekkige of ontbrekende rioolinfrastructuur worden getroffen, speelt het probleem zeker ook in ontwikkelde markten. Steden worstelen enorm om gelijke tred te houden met de druk die snelle verstedelijking legt op verouderde rioleringsinfrastructuur. Het onderhoud van de riolen is kostbaar en daarom vertrouwen in landelijke gebieden velen nog op septic tanks met inefficiënte afvalverwerking en risico op lekkage. Dit G2RT-toilet biedt ook hier een passende oplossing.’
Tekst: Mari van Lieshout
Fotografie: Sato